Γνωρίστε καλύτερα τον γρανίτη

Τον γρανίτη τον γνωρίζουμε σχεδόν όλοι. Ίσως εκείνο που δεν γνωρίζουμε είναι ότι είναι ένα  χαρακτηριστικό πέτρωμα που φέρει την υπογραφή από τις ηπείρους της Γης. Οι άλλοι βραχώδεις πλανήτες –όπως ο Ερμής, η Αφροδίτη και ο Άρης - καλύπτονται με βασάλτη δηλαδή με το πέτρωμα από το οποίο είναι κατασκευασμένος ο πυθμένας των ωκεανών στη Γη .Αλλά μόνο η Γη έχει αυτή το όμορφο και ενδιαφέρον τύπο πέτρας σε αφθονία .

Αν προσπαθούσαμε να ξεχωρίσουμε τρία πράγματα που τον διακρίνουν. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι πρώτον, ο γρανίτης είναι κατασκευασμένος από μεγάλους κόκκους ορυκτών που ταιριάζουν καλά μαζί. Δεύτερον, ο γρανίτης αποτελείται πάντα από τα ορυκτά, χαλαζία και αστρίου, με ή χωρίς μια ευρεία ποικιλία άλλων ορυκτών (συμπληρωματικά ορυκτά ). Ο χαλαζίας και ο άστριος γενικά δίνουν στον γρανίτη ένα ελαφρύ χρώμα, από ροζ σε άσπρο . Αλλά αυτό το φωτεινό χρώμα του φόντου δίνεται από τα σκοτεινά συμπληρωματικά ορυκτά. Έτσι, ο κλασικός γρανίτης  μοιάζει με το "αλάτι και πιπέρι". Τα  πιο συχνά συμπληρωματικά ορυκτά από τα οποία απαρτίζεται είναι η μαύρη μαρμαρυγία, βιοτίτης και ο μαύρος αμφίβολος ,απατίτης. Τρίτον, οι γρανίτες είναι πυριγενή  πλουτωνικά πετρώματα τα οποία δημιουργήθηκαν βαθιά μέσα στην γη. Η τυχαία διάταξη των κόκκων του γρανίτη αποδεικνύουν την πλουτωνική προέλευσή του . Πέτρωμα με την ίδια σύνθεση με γρανίτη μπορεί να σχηματιστεί από μακρά και έντονη μεταμόρφωση των ιζηματογενών πετρωμάτων. Αλλά αυτό το είδος της πετρώματος έχει μια ισχυρή υφή και αποκαλείται συνήθως γνεύσιος.

Με λίγη μόνο πρακτική, μπορείτε να διακρίνετε εύκολα αυτό το είδος των πετρωμάτων στο πεδίο . Μια ανοιχτόχρωμη, χονδρόκοκκη πέτρα με μια τυχαία διάταξη ορυκτών , αυτό είναι που οι περισσότεροι από εμάς εννοούμε με τον όρο "γρανίτη". Ωστόσο οι γεωλόγοι αυτό θα το αποκαλούσαν σαν ένα γρανιτοειδές .Ο αληθινός γρανίτης είναι ένα μόνο από τα γρανιτοειδή , με περιεκτικότητα σε χαλαζία μεταξύ 20 - 60 % .Αυτά που συναντάμε στο νησί μας  κυρίως σε παλιά κτήρια είναι συνήθως γρανιτοειδή και όχι ο αληθινός γρανίτης και προέρχονται από τον Περιστερώνα και την περιοχή του Νορίδα της Καρδάμαινας.

Ο γρανίτης είναι μια ισχυρή πέτρα, διότι οι κόκκοι του έχουν αυξηθεί κατά τη διάρκεια μιας πολύ αργής διαδικασίας  ψύξης. Ο χαλαζίας και το  άστριο  που συνθέτουν αυτό είναι ορυκτά σκληρότερα από το ατσάλι . Το γεγονός αυτό καθιστά τον γρανίτη επιθυμητό για κτίρια και για διακοσμητικούς σκοπούς, σε σιδηροδρομικές γραμμές σε νεκροταφεία  όπως ταφόπλακες και σε διάφορες άλλες εφαρμογές .

Ο γρανίτης παίρνει ένα καλό γυάλισμα και αντιστέκεται στις καιρικές συνθήκες και την όξινη βροχή . Αλλά πολλοί έμποροι πέτρας χρησιμοποιούν τον όρο γρανίτη όταν πρόκειται για κάθε πέτρα με μεγάλους κόκκους και σκληρά ορυκτά . Πολλοί τύποι γρανίτη του εμπορίου που παρατηρήθηκαν σε κτίρια και εκθεσιακούς χώρους δεν ταιριάζουν με τον ορισμό του γεωλόγου. Ο μαύρος γάββρος ή ο περιδοτίτης  ή ο γνεύσιος συχνά παρουσιάζονται ως γρανίτες., Ωστόσο ακόμη και οι ερασιτέχνες ποτέ δεν θα τους αποκαλούσαν ως γρανίτες .

Ο γρανίτης παρατηρείται στις ηπείρους , σε περιοχές όπου ο φλοιός της Γης έχει βαθιά διαβρωθεί . Αυτό είναι λογικό , διότι ο γρανίτης πρέπει να στερεοποιείται με πολύ αργούς ρυθμούς σε βαθιά θαμμένες τοποθεσίες για να κάνει τέτοιους μεγάλους κόκκους ορυκτών.

Λάβες ξεχύνονται σε όλη τη Γη, αλλά λάβα με την ίδια σύνθεση με  το γρανίτη (ρυολιθική) ξεσπά  μόνο στις ηπείρους. Αυτό σημαίνει ότι ο γρανίτης προκύπτει από το λιώσιμο των ηπειρωτικών βράχων, το οποίο συμβαίνει για δύο λόγους ,με την προσθήκη θερμότητας και με την προσθήκη των πτητικών ουσιών ( νερό ή διοξείδιο του άνθρακα ή και τα δύο ).

Οι γρανίτες κατατάσσονται σε τρεις ή τέσσερις κατηγορίες .

Ι- τύπου (πυριγενείς) γρανίτες φαίνεται να προκύπτουν από την τήξη προϋπαρχόντων πυριγενών πετρωμάτων ,

S -τύπου (ιζηματογενών) γρανίτες πού προκύπτουν από λιωμένα ιζηματογενή πετρώματα (ή μεταμορφωμένα ισοδύναμά τους στις δύο περιπτώσεις) .

Μ - τύπου (μανδύα) αυτοί οι γρανίτες είναι σπανιότεροι και θεωρούνται να έχουν εξελιχθεί και να έχουν λιώσει  στο μανδύα .

Το πώς ο γρανίτης βγαίνει στην επιφάνεια της Γης απαντάται και αυτό από την θεωρία της τεκτονικής των πλακών.

Πιστεύεται ότι οφείλεται στο  τέντωμα ή επέκταση των λιθοσφαιρικών πλακών, μιας ηπείρου κατά τη διάρκεια της τεκτονικής των πλακών.Αυτό εξηγεί πώς τόσοι μεγάλοι όγκοι από γρανίτη μπορούν να εισέλθουν στο ανώτερο φλοιό χωρίς έκρηξη, ή λιώσιμο στο δρόμο τους προς τα πάνω. Και αυτό εξηγεί γιατί η δραστηριότητα στα άκρα του πλουτώνιων σωμάτων φαίνεται να είναι γενικά ήπια και γιατί ψύξη τους είναι τόσο αργή. Τα ορυκτά γρανιτικών πετρωμάτων συνήθως διασπούνται σε άργιλο και άμμο και μεταφέρονται στη θάλασσα.

Γεωδίφης με πληροφορίες από το About.com