Γιατί η ηφαιστειακή στάχτη και οι κινητήρες τζετ είναι ένα επικίνδυνο μείγμα;

Αυτή η αεροφωτογραφία δείχνει ένα λοφίο τέφρας που αναδύεται από το ηφαίστειο στον παγετώνα Eyjafjallajokull της νότιας Ισλανδίας.(AP Photo/Arnar Thorisson, Helicopter.is)

Οι επιβάτες που πετούσαν το 1982, με την British Airways από το Λονδίνο προς το Auckland της Νέας Ζηλανδίας, γνωρίζουν ότι η ηφαιστειακή στάχτη και οι κινητήρες τζετ είναι ένα επικίνδυνο μείγμα. Και οι τέσσερις κινητήρες της πτήσης ΒΑ 009 απέτυχαν ταυτόχρονα αφού το αεροπλάνο πέταξε μέσα σε σύννεφο από τέφρα. Όμως μυστηριωδώς, όλοι ήταν πολύ τυχεροί αφού η καταστροφή του αεροσκάφους  θα μπορούσε να είχε συμβεί . Τώρα ίσως τελικά να είναι σε θέση να γνωρίζουν το γιατί.

Παρά το γεγονός ότι 100.000 πτήσεις είχαν ακυρωθεί νωρίτερα αυτό το έτος μετά την έκρηξη του ηφαιστείου Eyjafjallajökull στην Ισλανδία, λίγα είναι γνωστά για τις επιπτώσεις της τέφρας στις μηχανές αεριωθούμενων. Ένας λόγος γι αυτό είναι η απροθυμία των κατασκευαστών κινητήρων για δοκιμή πολλών διαφορετικών τύπων κινητήρων, αφού ο καθένας κοστίζει περίπου 12 εκατ. δολάρια.

Έτσι  μια ομάδα από το Πανεπιστήμιο της Ισλανδίας στο Reyjavijk αποφάσισε να πειραματιστεί στο εργαστήριο για το τι ακριβώς συμβαίνει όταν ένας κινητήρας τζετ πετά μέσα σε τέφρα. Έχτισαν ένα κεραμικό χωνευτήρι και τοποθέτησαν πτερύγια στροβίλου που χρησιμοποιούνται από τους κινητήρες τζετ στο εσωτερικό, πριν από τη θέρμανση στους  1150 º C, - την τυπική θερμοκρασία κατά την διάρκεια μιας  πτήσης. Στη συνέχεια, συλλέχτηκε κοσκινισμένη ηφαιστειακή στάχτη από χωράφια κοντά στο Eyjafjallajökull ,η οποία είχε σωματίδια με διάμετρο ή λιγότερο 57 μικρόμετρα. Αυτά είναι τα ίδια σωματίδια με εκείνα που έφτασαν στα ύψη τα αεροσκάφη- πάνω από 9 χιλιόμετρα- στους ευρωπαϊκούς ουρανούς κατά τη διάρκεια της έκρηξης. Στη συνέχεια η τέφρα φορτώθηκε σε μιά αμμοστρωτική μηχανή και μετά έβαλαν φωτιά. Στην πραγματικότητα δημιούργησαν τις συνθήκες που επικρατούσαν στο αεροπλάνο που πετούσε προς  το Auckland της Νέας Ζηλανδίας. Τι είδαν;

Ότι η ηφαιστειακή σκόνη είναι σαν την άμμο της παραλίας. Η μόνη διαφορά είναι ότι οι κόκκοι της τέφρας είναι 100 έως 200 φορές μικρότεροι. Η τέφρα αυτή είναι ουσιαστικά μικρά κομμάτια πετρωμάτων τα οποία έχουν κρυσταλλοποιηθεί. Αυτά τα μικροσκοπικά κομμάτια λιώνουν από τις υψηλές θερμοκρασίες του κινητήρα (που κυμαίνεται από 700 - 1000 βαθμούς Κελσίου). Με την τήξη τους ουσιαστικά μετατρέπονται σε γυαλί. Αυτό κολλάει στο εσωτερικό του κινητήρα και μπορεί να προκαλέσει μια σειρά προβλημάτων: από προσωρινή διακοπή μέχρι και πρόκληση φωτιάς. Και αυτό συμβαίνει συγχρόνως σε όλες τις μηχανές του αεροπλάνου.

Το πόρισμα της έρευνας  υποβλήθηκε στην ισλανδική Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας για να αξιοποιηθεί από τους μηχανικούς και η  ανάλυση του βίντεο θα μπορούσε να είναι χρήσιμη και συναρπαστική υποστηρίζει η επιστημονική ομάδα.

Γεωδίφης με πληροφορίες από το New Scientist