Το φυλαχτό του Δημητρίου

Ενεπίγραφο κράμα μολύβδου από το ρωμαϊκό Λονδίνο, με ένα ελληνικό ξόρκι στον θεό Φοίβο Απόλλωνα. Είχε σκοπό να κρατήσει τον ιδιοκτήτη του, τον Δημήτριο, ασφαλή από μια «μαινόμενη πανούκλα» (την πανούκλα του Αντωνίνου) που προκαλούσε πόνο και έτρωγε την « σάρκα», πιθανότατα φοριόταν ως φυλαχτό τις δεκαετίες 160 και 170 μ.Χ.

Ο Δημήτριος μπορεί να ήταν μέλος μιας ελληνόφωνης κοινότητας στο Λονδίνο, παρά ένας επισκέπτης.

Είναι γραμμένο σε εξάμετρο που ανάγεται στην Ιλιάδα και την Οδύσσεια του Ομήρου. Σε αυτά τα ποιήματα, ο Απόλλωνας ονομάζεται συχνά «Φοίβος» («Φωτεινός»). Οι Έλληνες και οι Ρωμαίοι πίστευαν ότι ο Απόλλωνας μπορούσε να τους προστατεύσει από το κακό.

 Σε αυτή την προσευχή, για πρόσθετη προστασία, ο Δημήτριος καλεί επίσης τον Iao, τον Sabaoth και τον Abrasax. Αυτά τα ονόματα είναι εβραϊκής προέλευσης, αλλά χρησιμοποιούνταν συχνά για γοητεία και είναι απίθανο να υποδηλώνουν από μόνα τους ότι ο Δημήτριος είχε κάποια προσωπική σχέση με τον Ιουδαϊσμό.

Η πανδημία που ξεκίνησε στα τέλη της δεκαετίας του 160 – μερικές φορές γνωστή ως «Πανώλη του Αντωνίνου» – ήταν μια από τις πιο σοβαρές πανδημίες που έπληξαν τον αρχαίο κόσμο. 

Ο Dio Cassius, που την έζησε, αποκαλύπτει ότι στοίχισε πολλές ζωές – αν και ποτέ δεν θα μάθουμε ακριβώς πόσες και πόσο μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού επηρέασε. Η πανδημία ξεκίνησε από τις ανατολικές επαρχίες και εξαπλώθηκε γρήγορα στη Ρώμη και στα δυτικά. Το φυλακτό του Δημητρίου είναι μία απόδειξη ότι έφτασε και στη Βρετανία.

Οι περιγραφές των συμπτωμάτων από σύγχρονους παρατηρητές, όπως ο Έλληνας γιατρός Γαληνός, είναι ανεπαρκείς για να διαγνώσουμε με βεβαιότητα τη νόσο. Οι σημερινοί μελετητές έχουν σε μεγάλο βαθμό αποκλείσει μια βακτηριακή λοίμωξη, όπως η βουβωνική πανώλη, και πιστεύουν ότι προκλήθηκε από έναν ιό, όπως η ευλογιά ή, πιθανώς, η ιλαρά. Ωστόσο, μέχρι να ανακαλυφθεί και να αναλυθεί το DNA των θυμάτων της πανδημίας του Αντωνίνου, δεν θα γνωρίζουμε με βεβαιότητα.

Πηγή-museumoflondon.org.uk

Γεωδίφης