Πως τα ηφαιστειακά εδάφη μπορεί να προκαλέσουν μία επιδημία;

Ποδοκονίωση, είναι η ασθένεια που προκαλείται από το περπάτημα χωρίς παπούτσια σε ηφαιστειακά εδάφη, προκαλεί πρήξιμο των άκρων. Φωτογραφία-Christine Kihembo.

Ηφαιστειακά ορυκτά, όχι σκουλήκια, προκάλεσαν επιδημία στην Ουγκάντα. Επιστήμονες στη δυτική Ουγκάντα ​​ανακάλυψαν πρόσφατα το λάθος ένοχο που είχε κατηγορηθεί για το ξέσπασμα της ελεφαντίασης, μιας πάθησης που προσβάλει κυρίως τα κάτω άκρα και τα πόδια είναι τόσο πρησμένα ώστε να μοιάζουν με εκείνα ενός ελέφαντα.

Όπως αποδείχθηκε, είχαν κατά λάθος ενοχοποιήσει μία σπάνια τροπική νόσο. Σε πολλές χώρες, η ελεφαντίαση προκαλείται σε ανθρώπους από σκουλήκια που διαδίδονται από τα τσιμπήματα των κουνουπιών. Οι φωλιές των σκουληκιών στους λεμφαδένες, αναπτύσσονται σε μεγάλες μπάλες που εκτείνονται στους αδένες και αποτρέπουν το λεμφικό υγρό να αντληθεί από τα πόδια.

Τα άκρα πρήζονται, αναπτύσσουν πληγές και τελικά αποσυντίθενται. Περίπου 40 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν παραμορφωθεί ή έχουν ακινητοποιηθεί από την ασθένεια, που ονομάζεται λεμφική φιλαρίαση, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας .

Το 2015, το υπουργείο Υγείας της Ουγκάντας είχε πει ότι μία έκρηξη της ελεφαντίασης παρατηρήθηκε στην Καμουένγκε, στη δυτική Ουγκάντα. Μια ομάδα από το υπουργείο, το περιφερειακό γραφείο του ΠΟΥ και το Πανεπιστήμιο Makerere άρχισε να ερευνά το θέμα.

Οι επιστήμονες βρήκαν 52 ύποπτα θύματα, και αρχικά αναφέρθηκε ότι η ασθένεια προκλήθηκε από περπάτημα σε κοπριά ελέφαντα. Η υπόθεση των ερευνητών ήταν ότι τα σκουλήκια που προκαλούν λεμφική φιλαρίαση είχαν πρόσφατα φτάσει στα τοπικά κουνούπια.

Όμως οι εξετάσεις αίματος για τα σκουλήκια ήταν αρνητικές, σύμφωνα με μια έκθεση που δημοσιεύθηκε στο  περιοδικό American Journal of Tropical Medicine and Hygiene. Υπήρχαν και άλλες ενδείξεις ότι η υπόθεση ενδεχομένως να ήταν λάθος.

Μερικά θύματα ανέφεραν ότι τα πόδια τους παρουσίαζαν το οίδημα ήδη από το 1980. Οι περισσότεροι είχαν πρήξιμο και στα δύο πόδια, ενώ η φιλαρίαση τείνει να επηρεάζει το ένα πόδι. Επιπλέον οι περισσότεροι ήταν αγρότες που ζούσαν πάνω από 1.200 μέτρα, όπου τα κουνούπια είναι λιγότερο συχνά.

Οι ερευνητές με τον καιρό συνειδητοποίησαν ότι αντιμετώπιζαν κάτι ακόμα πιο σπάνιο από μία νόσο που είχε να κάνει με σκουλήκι: Τα θύματα είχαν ποδοκονίωση, μια ασθένεια που προκαλείται από περπάτημα χωρίς παπούτσια σε ηφαιστειακά εδάφη.

Τέτοια εδάφη περιέχουν μικροσκοπικούς απότομους, αλκαλικούς μεταλλικούς κρυστάλλους που λειτουργούσαν κάτω από το δέρμα τους, προκαλώντας έντονο κνησμό και στη συνέχεια οι ασθενείς προσβάλλονταν από λευκά αιμοσφαίρια, προκαλώντας τους φλεγμονή που μπορούσε να αναπτυχθεί με την πάροδο του χρόνου σε πληγές και ινώδη ιστό.

Η ποδοκονίωση έχει επηρεάσει περίπου 4 εκατομμύρια ανθρώπους στην Αφρική και την Ασία, αλλά και εργαζόμενους του οργανισμού υγειονομικής περίθαλψης στη δυτική Ουγκάντα καθώς δεν είχαν ποτέ ακούσει για αυτή.

Σύμφωνα με την επικεφαλή συγγραφέα της μελέτης, δρ Κριστίν Kihembo, μια επιδημιολόγο του Υπουργείου Υγείας, η περιοχή Καμουένγκε είχε δάση τα οποία καταλήφθηκαν μέχρι τη δεκαετία του 1960 από κυνηγούς-τροφοσυλλέκτες.

Αυτοί εκτοπίστηκαν από τους αγρότες που μετανάστευσαν από το νότο, και άρχισαν να οργώνουν το έδαφος, για πρώτη φορά, εκθέτοντας ορυκτά που είχαν αποτεθεί στο κοκκινωπό πηλό από ηφαιστειακές εκρήξεις που εκδηλώθηκαν 2,5 εκ.χρόνια πριν. Η Καμουένγκε βρίσκεται περίπου 50 μίλια ανατολικά της Ρουάντα και από την ηφαιστειακή οροσειρά Virunga, που αποτελεί μέρος του Rift Valley[Ρηξιγενής Κοιλάδα] της Αφρικής.

Πολλοί αγρότες ήταν πολύ φτωχοί για να έχουν παπούτσια. Το 63% των ερωτηθέντων δήλωσαν ότι εργάστηκαν ξυπόλυτοι και το 67% δεν έπλυναν τα πόδια τους σωστά μετά την έξοδο από τα χωράφια τους.

«Πολλοί από τους πάσχοντες μάλλον υπέφεραν σιωπηλά, χωρίς βοήθεια για περισσότερα από 30 χρόνια,» είπε η Δρ. Kihembo. Επιπλέον πρότεινε στην κυβέρνηση να δίνει λαστιχένιες μπότες και να εκπαιδεύσει τον κόσμο για τον επικίνδυνο ρύπο.

Γεωδίφης

Πηγές

1.Βικιπαίδεια

2.nytimes.com

Ένα σπίτι ασθενούς στην Ουγκάντα ο οποίος πάσχει από ποδοκωνίωση. Φωτογραφία-Christine Kihembo.

​