Οι κίνδυνοι του ηφαιστειοτουρισμού
Μια δημοφιλής περιοχή για πεζοπορία στην κεντρική Ιαπωνία μετατράπηκε σε παγίδα θανάτου και μέχρι στιγμής δεκάδες άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους.
Το Ontake ξέσπασε ίσως τη χειρότερη δυνατή στιγμή. Ήταν ένα όμορφο φθινοπωρινό Σάββατο με καθαρό μπλε ουρανό, λίγο πριν το μεσημέρι - μια τέλεια μέρα για πεζοπορία.
Τουλάχιστον 250 άνθρωποι κατευθύνονταν προς την κορυφή των 3.067 μέτρων, όταν εξερράγη το ηφαίστειο, στέλνοντας νέφη, αέρια και τέφρα προς τον ουρανό και πάνω από τη γύρω περιοχή. Είναι ασαφές το πώς πέθαναν τα θύματα, αλλά επιζώντες, δήλωσαν ότι το λοφίο ήταν τόσο μεγάλο ώστε μπλόκαρε τον ήλιο, βυθίζοντας τους σε απόλυτο σκοτάδι για μια ώρα.
Δεν είναι κατ 'ανάγκην το μέγεθος της έκρηξης που έχει σημασία, αλλά η εγγύτητα του ηφαιστείου σε ανθρώπους. Ακόμη και οι μικρές εκρήξεις μπορούν να προκαλέσουν μεγάλη ζημιά.Υπήρξε κάποια αυξημένη σεισμική δραστηριότητα στο Όρος Ontake, αλλά χωρίς ενδείξεις για σημαντική έκρηξη, σύμφωνα με Ιάπωνες αξιωματούχους. Δεν υπήρχε μετρήσιμη παραμόρφωση του εδάφους. Είναι μια έκπληξη. Αυτό το ηφαίστειο δεν είχε εκραγεί από το 1979.
Ηφαιστειολόγοι από τις εκθέσεις και τις εικόνες αναφέρουν ότι δεν ήταν ένα μαγματικό γεγονός, αλλά μια φρεατική έκρηξη: μια ορισμένη ποσότητα νερού έχει εισρεύσει στις πολλές ρωγμές του ηφαιστειακού συστήματος και έχει έλθει σε επαφή με τη θερμότητα του μάγματος και αμέσως άρχισε να εξατμίζεται. Ως εκ τούτου, η έκρηξη καθοδηγείτο αποκλειστικά και μόνο από την βίαιη διαστολή των υδρατμών. Η στήλη της τέφρας δεν δημιουργήθηκε από κανονική έκρηξη μάγματος, για αυτό δεν προηγήθηκαν τα κλασικά φαινόμενα που προηγούνται μιας έκρηξης, που προκαλείται από την άνοδο του μάγματος: σεισμική δόνηση, παραμορφώσεις του ηφαιστείου, ή αλλαγές στην θερμοκρασία και στην σύνθεση των ατμίδων από θείο(θειωνίες).
Οι υδροηφαιστειακές(ή υδρομαγματικές) εκρήξεις, όπως επίσης αποκαλούνται, αν και μοιάζουν με τις στρομπόλιες είναι πολύ πιο εκρηκτικές. Η μεγάλη εκρηκτικότητα είναι το χαρακτηριστικό της υδροηφαιστειακής δραστηριότητας. Καθώς το νερό θερμαίνεται, μετατρέπεται σε ατμό απότομα και έτσι θρυμματίζει το μάγμα σε πολύ λεπτόκοκκη στάχτη. Φαίνεται ότι νερό εισχωρούσε στο ηφαίστειο και υπερθερμάνθηκε από το μάγμα. Αυτό προκάλεσε την έκρηξη τέφρας.
Οι φρεατικές εκρήξεις δεν συνεπάγονται την έκρηξη φρέσκου μάγματος από το εσωτερικό του ηφαιστείου .Η τελευταία φορά που το Όρος Ontake έδωσε μια ηφαιστειακή έκρηξη με μάγμα ήταν το 1979-80. Όμως είχε παρουσιάσει φρεατική έκρηξη το 2007.
Οι φρεάτιες εκρήξεις συνήθως δεν δίνουν προειδοποιητικά σημάδια. Η Μετεωρολογική Υπηρεσία της Ιαπωνίας είχε όργανα μέτρησης και παρακολούθησης στο βουνό ωστόσο δεν κατέγραψαν τίποτα το ανησυχητικό - αυτά τα σημάδια δείχνουν ότι το μάγμα μπορεί να κινείται κάτω από την επιφάνεια και είναι ο πιο ενδεδειγμένος τρόπος με τον οποίο παρακολουθούν οι επιστήμονες τα ενεργά ηφαίστεια. Ωστόσο, οι φρεατικές εκρήξεις ενδέχεται να μην προκληθούν από την κίνηση του υπόγειου μάγματος, έτσι η παρακολούθηση αυτών των σημάτων δεν μπόρεσε να προειδοποιήσει για την επερχόμενη έκρηξη τέφρας που έδωσε τα πυροκλαστικά υλικά, τα οποία έχουν καταγραφεί σε βίντεο από τους πεζοπόρους .
Τα ενεργά ηφαίστεια είναι αγαπημένοι τουριστικοί προορισμοί ,πολλοί τα επισκέπτονται χωρίς μια πραγματική εκτίμηση των κινδύνων που ελλοχεύουν.
Το συγκεκριμένο συμβάν θα μπορούσε να παρατηρηθεί στο ηφαίστειο της Νισύρου, στην περιοχή του Ραμού και ιδιαίτερα στον κρατήρα του Στέφανου και την περιοχή του Λόφου εξαιτίας ύπαρξης υπέρθερμου ατμού στο υπέδαφος. Τα αέρια που εκλύονται από εκατοντάδες σημεία στην περιοχή έχουν μέγιστη θερμοκρασία 100,1 βαθμούς Κελσίου.
Φρεάτιες εκρήξεις έχουν καταγραφεί και στη Νίσυρο κατά τους ιστορικούς χρόνους. Στο νότιο τμήμα του πυθμένα της καλδέρας του Ραμού υπάρχουν 20 κρατήρες από υδρομαγματική δραστηριότητα.
Οι δύο παλαιότεροι καλά διατηρημένοι υδροθερμικοί κρατήρες, με διάμετρο περίπου 150 μέτρα ο καθένας, βρίσκονται στα Καμινάκια, κάτω από τα Νικιά. Ωστόσο, ο πιο εντυπωσιακός και μεγαλύτερος, και ταυτόχρονα πιο επισκέψιμος από τους τουρίστες, είναι ο κρατήρας Στέφανος.Θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους και καλύτερα διατηρημένους υδροθερμικούς κρατήρες στον κόσμο.
Το 1887 εκδηλώθηκε η τελευταία υδροθερμική έκρηξη στη Νίσυρο και η οποία δημιούργησε τον κρατήρα του Μικρού Πολυβώτη. «Σύμφωνα με τους νησιώτες που δούλευαν στα ορυχεία θείου, ήταν μια έκρηξη από λάσπη και εξαλλοιωμένα πετρώματα με έντονη εκπομπή ατμού» όπως αναφέρει ένας Ιταλός γεωλόγος ,το 1917.
Πριν το 1887, παρατηρήθηκαν τα φρεατικά συμβάντα του 1871-1873. Η ιστοσελίδα nisyros.igme.gr αναφέρει σχετικά ''ότι από την αρχή του 1871 παρατηρείται αύξηση των αερίων που εκπέμπονται από τις ατμίδες (σημεία εξόδου των θερμών αερίων) του Μεγάλου Πολυβώτη. Τον Οκτώβριο ή στα τέλη Νοεμβρίου του 1871 ένας ισχυρός σεισμός προκαλεί την έναρξη των υδροθερμικών εκρήξεων. Δύο μικροί κρατήρες ανοίγουν: ο Πολυβώτης - στο κέντρο του Μεγάλου Πολυβώτη, και ο Αλέξανδρος (ή Φλέγεθρο) στη νότια πλαγιά του Λόφου. Ο ατμός που παράγεται σκεπάζει σαν ομίχλη το νησί. Από την πρώτη αυτή έκρηξη εκτινάσσονται μόνο μικρές ποσότητες λάσπης και πετρωμάτων. Στις 3 ή 8 Ιουνίου του 1873 γίνονται ισχυροί τοπικοί σεισμοί στη Νίσυρο, διευρύνεται ο κρατήρας του Αλέξανδρου, μια ρωγμή τον ενώνει με τον Πολυβώτη και αρχίζει η εκρηκτική δραστηριότητα τινάζοντας λάσπες και θραύσματα πετρωμάτων. Ποτάμια από καυτή λάσπη ξεχύνονται από τον Αλέξανδρο και καλύπτουν την περιοχή νότιά του, διανύοντας μια απόσταση 500 μέτρων. Ο ατμός και το ζεστό νερό βρέχει τα κλαδιά των δέντρων και όταν εξατμίζεται αφήνει σταλαγμίτες από τα διαλυμένα στο θερμό ρευστό άλατα.Από τον Ιούνιο έως το Σεπτέμβριο καταγράφονται μόνο μικρές σεισμικές δονήσεις, ενώ από τους κρατήρες παράγεται μεγάλη ποσότητα ατμού πλούσιου σε υδρόθειο. Στις 11 Σεπτεμβρίου ένας ισχυρός σεισμός προκαλεί βλάβες σε σπίτια στο Μαντράκι, ιδιαίτερα δε στην περιοχή Λαγκάδι. Μια μεγάλη υποθαλάσσια ρωγμή ανοίγει, ξεκινώντας από την Τάβλα του Γυαλού στο Μαντράκι, και κατευθύνεται προς τα βόρεια. Μια άλλη μεγάλη ρωγμή τέμνει το Γυαλί. Η εκρηκτική δραστηριότητα συνεχίζεται για αρκετές μέρες μετά στους κρατήρες του Πολυβώτη και του Αλέξανδρου. Οι σεισμοί διαρκούν ως το Δεκέμβριο του ίδιου χρόνου''.
Τα ηφαίστεια σε όλο τον κόσμο, από τη Χαβάη έως την Ινδονησία, είναι δημοφιλή μέρη αναψυχής και πεζοπορίας.
Μετά την τραγωδία στην Ιαπωνία, ίσως πρέπει να αναρωτηθούμε αν η πεζοπορία σε ένα ηφαίστειο είναι μια επικίνδυνη δραστηριότητα που θα πρέπει να μας ανησυχεί;Υπάρχουν πολλά πράγματα στην φύση, που είναι επίσης επικίνδυνα, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι θα πρέπει να την αποφεύγουμε και να την δαιμονοποιούμε. Αντ' αυτού, το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να γνωρίζουμε τον τόπο που πρέπει να επισκεφθούμε και να λαμβάνουνε τις απαραίτητες προφυλάξεις.
Γεωδίφης
Πηγές
Βικιπαίδεια
http://nisyros.igme.gr/
telegraph.co.uk/
