Τεκτονικές πλάκες πάγου και εξωγήινη ζωή

Η Ευρώπη ή Δίας II είναι ο 4ος μεγαλύτερος φυσικός δορυφόρος του πλανήτη Δία. Ο δορυφόρος διαθέτει μια αραιότατη ατμόσφαιρα από οξυγόνο και μία από τις πλέον λείες επιφάνειες στο Ηλιακό Σύστημα. Εξαιτίας της πιθανής υπάρξεως υπόγειου ωκεανού κάτω από την παγωμένη της επιφάνεια, η Ευρώπη αναφέρεται ως πιθανό λίκνο εξωγήινης ζωής.

Ενδείξεις για κίνηση τεκτονικών πλακών στον δορυφόρο Ευρώπη εντόπισαν επιστήμονες, και το αυτό το γεγονός είναι η πρώτη φορά που εντοπίζεται σε έναν εξωγήινο κόσμο.

Σε αντίθεση με τον πλανήτη μας, όπου οι τεκτονικές πλάκες στερεού φλοιού επιπλέουν στο υποκείμενο, ημίρρευστο στρώμα του μανδύα, στην Ευρώπη γιγάντιες πλάκες πάγου επιπλέουν είτε σε έναν υπόγειο ωκεανό είτε σε ένα στρώμα θερμότερου, πιο εύπλαστου πάγου.

Προηγούμενη έρευνα είχε δείξει ότι στην παγωμένη επιφάνεια της Ευρώπης υπάρχουν τεράστιες ρωγμές από τις οποίες εκλύονται υδρατμοί που κάθε φορά φτάνουν στο αποκορύφωμά τους όταν ο δορυφόρος φτάνει στη μέγιστη απόστασή του από τον Δία (απόκεντρο) και εξαφανίζονται όταν φτάνει στην ελάχιστη απόσταση (περίκεντρο).

Οι ερευνητές αποδίδουν τους πίδακες σε παλιρροϊκές δυνάμεις τόσο ισχυρές που δημιουργούν ρωγμές στην παγωμένη επιφάνεια της Ευρώπης.

Μέσα από τις ρωγμές, υπόγειο νερό ανέρχεται στην επιφάνεια και μετατρέπεται σε φρέσκο πάγο. Μέχρι σήμερα, όμως, παρέμενε ασαφές πώς ο πάγος ανακυκλώνεται και ανανεώνει το κάλυμμα πάγου.

Μελετώντας εικόνες που είχε στείλει από εκείνη τη γειτονιά του ηλιακού μας συστήματος η διαστημική αποστολή Galileo από το 1995 έως το 2003, ερευνητές του Πανεπιστημίου του Άινταχο και του Πανεπιστημίου «Τζονς Χόπκινς» εντόπισαν ένα κομμάτι πάγου, επιφάνειας αντίστοιχης με εκείνη του Ισραήλ, το οποίο είχε με κάποιο τρόπο εξαφανιστεί.

Οι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι μεγάλες πλάκες πάγου στην Ευρώπη γλιστρούν κάτω από γειτονικές πλάκες, όπως συμβαίνει με την υποβύθιση των τεκτονικών πλακών κατά μήκος μεγάλων ρηγμάτων στο γήινο υπέδαφος .

Η ανακάλυψη αυτή συνδέεται με τις υποθέσεις περί ύπαρξης μικροβιακής ζωής στον παγωμένο δορυφόρο, καθώς η τεκτονική δραστηριότητα συνδέει τον υπόγειο ωκεανό με το υπερκείμενο στρώμα πάγου και επιτρέπει σε θρεπτικά συστατικά, ίσως και σε μικρόβια, να ανεβαίνουν από τα βάθη στην επιφάνεια και το αντίστροφο.

Τη θεωρία περί ύπαρξης εξωγήινες ζωής κάτω από τον παγωμένο ωκεανό της Ευρώπης έχει εισηγηθεί και αστρονόμος Μάικ Μπράουν από το Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Καλιφόρνια (Caltech) μαζί με τον Κέβιν Χάντα της NASA.

Οι δύο ερευνητές υποστήριξαν ότι κάτω από ένα λεπτό στρώμα πάγου, ενδέχεται να περιέχει ζωή λόγω της χημικής του σύνθεσης αλλά και της θερμοκρασίας του, η οποία δημιουργείται από παλιρροϊκές δυνάμεις.

Συγκεκριμένα, εντόπισαν στην Ευρώπη άλατα θειικού μαγνησίου, τα οποία πιθανότατα παρήχθησαν από θείο που εκτοξεύτηκε από έναν από τους άλλους δορυφόρους του Δία, την Ιώ, καθώς και άλατα χλωριούχου μαγνησίου, τα οποία προήλθαν από τον ωκεανό κάτω από την παγωμένη επιφάνειά της.

Σε συνδυασμό με άλλα στοιχεία, όπως χλωρίδια νατρίου και καλίου, που επίσης εκτιμάται ότι βρίσκονται στην Ευρώπη, οι επιστήμονες πιστεύουν ότι ο ωκεανός κάτω από την παγωμένη επιφάνειά της είναι παρόμοιος με τους ωκεανούς της Γης.

Η μελέτη βασίστηκε σε παρατηρήσεις μέσω του τηλεσκοπίου Keck II στη Χαβάη.

Η NASA σχεδιάζει την οργάνωση μιας νέας μη επανδρωμένης αποστολής προς την Ευρώπη θέτοντας ωστόσο χαμηλό όριο χρηματοδότησης το ένα δισεκατομμύριο δολάρια.

Έχει πάντως τη στήριξη του αμερικανικού Κογκρέσου, ενώ μέχρι τις 17 Οκτωβρίου θα δέχεται ιδέες για τα επιστημονικά όργανα που θα μπορούσε να περιλαμβάνει η φιλόδοξη αποστολή.

Πηγές

1.econews.gr

2.Βικιπαίδεια