Που οφείλεται η ανάβλυση της πηγής της Εμπρός Θέρμης;

Νότια της πόλης Κω μέσα από ένα απόκρημνο βράχο αναβλύζει μια πηγή καυτού νερού με θερμοκρασία 44,9-45,1 βαθμούς Κελσίου(μέτρηση του 2011). Τα τελευταία χρόνια η περιοχή είναι ιδιαίτερα προσφιλής και επισκέψιμη τόσο από τους ντόπιους όσο και από τους τουρίστες. Ωστόσο, μαρτυρίες για την χρήση της θερμής πηγής της Εμπρός Θέρμης κατά τους ιστορικούς χρόνους δεν υπάρχουν. Ο Ιάκωβος Ζαρράφτης στα Κώια του απλώς την αναφέρει ενώ δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι λειτουργούσαν στην αρχαιότητα σαν ιαματικά λουτρά.

Βέβαια, το μέρος ανέκαθεν ήταν πολύ δύσβατο και δύσκολο να το πλησιάσει κανείς. Η προσέγγιση της περιοχής γινόταν είτε με γαϊδάρους περνώντας από τον Αη Κωνσταντίνο είτε δια μέσου θαλάσσης με βάρκες ή καΐκια. Οι εγκαταστάσεις του ξενώνα έγιναν γύρω στο 1955 και από τότε έχουν γίνει γνωστές στο ευρύτερο κοινό. Όμως από πού μπορεί να προέρχεται το νερό της θερμοπηγής;

Οι θερμές πηγές είναι φυσικές έξοδοι ζεστού νερού κάτω από ευνοϊκές γεωλογικές συνθήκες με θερμοκρασία που προσεγγίζει το σημείο ζέσεως του νερού. Σε λίγες περιπτώσεις έχουν εντυπωσιακή παροχή συνήθως βγάζουν πολύ λίγο νερό, επειδή εγκλωβίζεται στο υπέδαφος.   

Με βάση την τεκτονική και γεωλογία της περιοχής, η ανάβλυση της μπορεί να αποδοθεί στη διασταύρωση δύο ρηγμάτων: (α) ενός μεγάλου υποθαλάσσιου ρήγματος και (β) και ενός χερσαίου ρήγματος, το οποίο διέρχεται από τον χώρο της πηγής και τέμνει τους λεπτοπλακώδεις ασβεστόλιθους. Το υποθαλάσσιο θεωρείται το κύριο ρήγμα τροφοδοσίας της θερμής πηγής, μέσω του οποίου πραγματοποιείται η άνοδος των γεωθερμικών ρευστών από μεγαλύτερα βάθη, ενώ η τομή του με το χερσαίο ρήγμα διευκολύνει την ανάβλυση του θερμού νερού της πηγής μέσα από τους κατακερματισμένους και καρστικούς ασβεστόλιθους, σε απόσταση λίγων μέτρων από την ακτογραμμή.

Το γεγονός ότι η χημική σύσταση του θερμού νερού είναι πολύ κοντά στη σύσταση του θαλασσινού νερού δείχνει την πολύ στενή σχέση του νερού της θερμής πηγής με το θαλασσινό νερό. Πιθανότατα το θαλασσινό νερό το οποίο κατέρχεται σε μεγάλη βάθη μέσω ρηγμάτων, θερμαίνεται και στη συνέχεια μέσω του μεγάλου, υποθαλάσσιου ρήγματος ανέρχεται προς την επιφάνεια και με τη διασταύρωσή του με το χερσαίο ρήγμα δημιουργούνται οι προϋποθέσεις για την άνοδό του μέχρι την επιφάνεια και την ανάβλυση της πηγής. Η απουσία τριτίου στο θερμό νερό της πηγής στηρίζει την υπόθεση της σχετικά μακράς διάρκειας κυκλοφορίας του νερού.

Επιπλέον σημαντικό ρόλο παίζει και η ηφαιστειοϊζηματογενής σειρά που βρίσκεται κάτω από τους ασβεστόλιθους και παρουσιάζει πολύ μικρή υδροπερατότητα, με αποτέλεσμα να θεωρείται πρακτικά αδιαπέρατη και λειτουργεί ως υδατοστεγανός σχηματισμός που αποτρέπει την ανάμιξη του θερμού νερού της πηγής με ψυχρά επιφανειακά νερά και βοηθά στην προστασία της θερμής πηγής από οποιονδήποτε επιφανειακό ρύπο ή μόλυνση που μπορεί να σημειωθεί σε κάποια απόσταση από τη θέση ανάβλυσης της πηγής.

Οι θεραπευτικές ιδιότητες του νερού της θερμοπηγής της Εμπρός Θέρμης στηρίζονται σε λεπτές φυσικές ισορροπίες .Η πηγή δημιουργήθηκε από το εργαστήριο της φύσης μετά από μια  πρόσφατη σεισμική δόνηση (πιθανόν πριν το 1933;)και ίσως να εξαφανισθεί μετά από κάποια άλλη. Ας ελπίσουμε ότι μέχρι τότε δεν θα χαθεί από ανθρωπογενείς παράγοντες.

Γεωδίφης

Πηγές

1.Υδρογεωλογική μελέτη Εμπρός Θέρμης Κω– ΙΓΜΕΜ (Α.Αρβανίτης, Π.Βακαλόπουλος)

2.Κώια,Ιάκωβος Ζαρράφτης

3.Η Κως μια φορά και έναν καιρό, Π.Σβουρένος