Ο μεγάλος πόλεμος στις Δολομιτικές Άλπεις και η ανθρώπινη ανοησία
Η συμπαγής δομή του Lagazuoi, οι αυστριακές δυνάμεις είχαν τοποθετηθεί στην κορυφή, οι ιταλικές θέσεις βρίσκονταν κοντά στο πέρασμα Falzarego
Η ουλή με 200 μέτρα ύψος και 136 πλάτος - για το Little Lagazuoi που προκλήθηκε από την ανατίναξη του ορυχείου το 1917.
" Από πότε, είτε στην αρχαία ή σύγχρονη εποχή, μεγάλα κατορθώματα έχουν επιτευχθεί με τόσο λίγα απέναντι σε τόσο πολλά ... " Hernando και Pedro Pizarro, 1532
Το σχήμα του τοπίου μπορεί να επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό τις στρατηγικές που πρέπει να ληφθούν κατά τη διάρκεια μιας στρατιωτικής εκστρατείας.
Ποτάμια και έλη μπορούν να επιβραδύνουν ένα στρατό που προωθείται ενώ βραχώδη εδάφη και βαθιά φαράγγια μπορούν να σταματήσουν ακόμα και την προέλαση των στρατευμάτων.
Ευδιάκριτα σημεία - όπως βουνά ή βραχώδεις μάζες - μπορούν να χρησιμεύσουν ως σημεία παρατήρησης ενώ με την ''έλευση του πολυβόλου, και των μονάδων βαρύ πυροβολικού ένα σημείο που βρίσκεται αρκετά ψηλά θα μπορούσε να σταματήσει έναν ολόκληρο στρατό''.
Το 1915, κατά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο ένα από τα πεδία της μάχης με πιο ακραία γεωλογική άποψη - έφτασαν στις απολιθωματοφόρες θέσεις των Δολομιτών. Ποτέ πριν μηχανοκίνητος πόλεμος διεξήχθη σε ένα περιβάλλον τόσο ακραίο - στην πραγματικότητα, στο τέλος των συγκρούσεων χιονοστιβάδες, κατολισθήσεις και το κρύο είχαν προκαλέσει περισσότερες απώλειες από ότι οι ίδιες οι πολεμικές επιχειρήσεις. Η μορφολογία του εδάφους έκανε αδύνατες τις άμεσες επιθέσεις, κάτι το οποίο ήταν ιδανικό σε πεδιάδες.
Οι ράχες των βουνών πάνω από τις κοιλάδες μεταξύ του βασιλείου της Ιταλίας και της Αυστρο-Ουγγρικής Αυτοκρατορίας ήταν ζωτικής στρατηγικής σημασίας, και σύντομα πέρασε εκεί ο πόλεμος των χαρακωμάτων και τα βουνά είχαν μετατραπεί σε φυσικά οχυρά. Ένα από αυτά ήταν η πανύψηλη κορυφή του συμπαγούς Lagazuoi (2.700 m), του οποίου οι πλαγιές διασχίζουν το πέρασμα του Falzarego (2.105m). Το πέρασμα αναπτύσσεται σε μάργες που διαβρώνονται εύκολα του σχηματισμού του San Cassiano, ενώ το Lagazuoi αποτελείται από έναν σχηματισμό που ονομάζεται Dolomia di Cassiano, μια αρχαία δομή ιζημάτων που δημιουργήθηκαν σε θαλάσσιους ύφαλους .
Οι γραμμές άμυνας του αυστριακού στρατού βρίσκονται στην κορυφή του βουνού, ενώ οι Ιταλοί επιτέθηκαν από κάτω, κατορθώνοντας να εγκατασταθούν στο φαράγγι του Martini, που σχηματίστηκε από ένα ρήγμα επώθησης που έχει χωρίσει στα δύο τον πυρήνα του υφάλου. Αυτή η φυσική γεωμορφή ανασκάφηκε και διευρύνθηκε από τους Ιταλούς για να διευθετηθεί μια γραμμή της επίθεσης, ενώ οι Αυστριακοί προσπάθησαν να σταματήσουν τους στρατιώτες του εχθρού με χειροβομβίδες και βόμβες που έριχναν από ψηλά - αλλά μάταια, κανένα μέρος δεν κατάφερε κάτι ιδιαίτερο.
Για να αντιμετωπίσουν την κατάσταση οι δύο στρατοί προσπάθησαν να προκαλέσουν τεχνητές κατολισθήσεις ή να σκάψουν τούνελ κάτω από τα αντίστοιχα χαρακώματα του εχθρού, και στη συνέχεια, να καταφέρουν κάποιο χτύπημα.
Τον Ιούλιο του 1916 οι Αυστριακοί άρχισαν να σκάβουν ένα τούνελ για να φτάσουν το όριο του Martini, αλλά οι Ιταλοί απάντησαν με δύο στοές, αφού ήταν σε θέση να προχωρήσουν πιο γρήγορα. Σε απάντηση, οι Αυστριακοί άρχισαν να σκάβουν προς την κατεύθυνση αυτών των δύο τούνελ επίθεσης, και τον Ιανουάριο του 1917 κατάφεραν μια κατάρρευση ορυχείου που μπόρεσε να μπλοκάρει τα δύο τούνελ των Ιταλών.
Οι Αυστριακοί συνέχισαν την ανασκαφή της κύριας σήραγγας, η οποία ήταν ψηλή 1,8μ - και 0,8μ σε πλάτος, το ελάχιστο που απαιτείται για να περάσουν οι ανθρακωρύχοι οι οποίοι έπρεπε να εργαστούν. Οι ανθρακωρύχοι κατάφεραν να προχωρήσουν 0,3 έως 1,7 μέτρα την ημέρα, άλλες φορές χρησιμοποιώντας μηχανικά εργαλεία άλλοτε πιο αργά με ένα σφυρί και καλέμι.
Στις 22 Μαΐου του έτους 1917, τοποθετήθηκαν στο ορυχείο 24.000 κιλά εκρηκτικών και αμέσως ακολούθησε μία τρομερή έκρηξη και κατολίσθηση που κατέστρεψε πλήρως τη θέση του εχθρού.
Ακόμα για εβδομάδες το υλικό του βουνού, συνέχισε να καταρρέει, παρασύροντας μαζί του τα λείψανα των πεσόντων στρατιωτών ...
Ο πόλεμος των ψηλών βουνών στους Δολομίτες δεν θα είναι καθοριστικός για την τύχη του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, ο οποίος έληξε το 1918 - όμως η μνήμη και η ουλή στο βουνό, θα παραμείνει ως μια σιωπηλή υπενθύμιση της ανθρώπινης ανοησίας.
Γεωδίφης
Πηγή- David Bressan,La Grande Guerra nelle Dolomiti,
Blog Storia della Geologia