Ο βράχος του Άντερς Κέλσιου

Σε ένα πευκοδάσος στην ακτή της Βαλτικής Θάλασσας [Σουηδία] βρίσκεται ένα ξεχασμένο ορόσημο στην ιστορία της αλλαγής της στάθμης της θάλασσας.

Τον 16ο αιώνα δεν υπήρχαν δέντρα εδώ, ένας βράχος στο μέγεθος ελέφαντα σχεδόν είχε βυθιστεί στη θάλασσα και ηλιόλουστες φώκιες βρίσκονταν στην κορυφή στα σύντομα σκανδιναβικά καλοκαίρια. (Ανακαλύφθηκε, μετά από έρευνα από τον Σουηδό επιστήμονα Martin Eckman, το 2012)

Το παζλ γύρω από τη Βαλτική Θάλασσα, όπως στην χερσόνησο Iggon, βρίσκεται περίπου 175 χιλιόμετρα βόρεια της Στοκχόλμης, όπου η γη αυξάνεται σε έναν από τους ταχύτερους ρυθμούς στον κόσμο - σχεδόν ένα εκατοστό το χρόνο, σε ορισμένα σημεία, περισσότερο από την παγκόσμια άνοδο της στάθμης της θάλασσας.

Στις αρχές του 18ου αιώνα οι Σουηδοί ήξεραν ότι εκβολές του ποταμού γίνονταν πιο ρηχές γύρω από τη Βαλτική Θάλασσα,για το λόγο έπρεπε να εκβαθύνουν τα λιμάνια, ολόκληρες παράκτιες πόλεις είχαν μετατοπιστεί στην ενδοχώρα από τις ημέρες των Βίκινγκς.

Αλλά δεν είχαν καμία ιδέα γιατί - μερικοί Χριστιανοί σκέφτηκαν ότι ήταν ένα παρατεταμένο σημάδι από την πλημμύρα του Νώε. Πήρε μέχρι τον 19ο αιώνα για τους επιστήμονες να μάθουν τι πραγματικά συμβαίνει - ολόκληρη η Σκανδιναβία έχει ανακάμψει από το τέλος της τελευταίας εποχής των παγετώνων πριν από 10.000 χρόνια όταν σήκωσε ένα τεράστιο βάρος πάγου από τη γη, όπως σιγά- σιγά  προσπαθούσε να ανακτήσει το σχήμα της .

Το αίνιγμα για την πτώση της στάθμης της θάλασσας τράβηξε την προσοχή εμπειρογνωμόνων από ολόκληρη την Ευρώπη για το χαμηλό υψόμετρο της παράκτιας Βαλτικής.

Ο Σουηδός Άντερς Κέλσιος, διάσημος για την επινόηση της κλίμακας της θερμοκρασίας, καθηγητής της αστρονομίας στο Πανεπιστήμιο της Ουψάλα, αποφάσισε να κατανοήσει καλύτερα το ρυθμό της μεταβολής. Αλλά, φυσικά, είχε ένα πρόβλημα - στις αρχές του 18ου αιώνα δεν υπήρχαν σημεία αναφοράς.

Έτσι, στη συνέχεια πήρε την ιδέα της παρακολούθησης κάποιων βράχων των οποίων οι κορυφές ήταν έξω από τη θάλασσα. Πήρε πολύτιμα εργαλεία από τις συνήθειες του 16ου αιώνα όπου οι κυνηγοί έψαχναν να βρουν φώκιες, σε τοποθεσίες που συχνά σημειώνονταν σε παλιούς χάρτες. Ο βράχος πάνω ήταν ένας από εκείνους που ο Κέλσιος είχε εντοπίσει- λέγεται ότι ανήκε σε έναν αγρότη, "Rich Nils", στα μέσα του 16ου αιώνα, σε ένα νησί της Iggon .Ο  Κέλσιος επισκέφθηκε το 1731 την τοποθεσία και γνώριζε ότι η κορυφή του βράχου πρέπει να ήταν λίγο πιο πάνω από το επίπεδο της θάλασσας και να είναι ελκυστική για φώκιες την εποχή του Rich Nils.

Στην δεξιά φωτογραφία φαίνεται πως ο βράχος θα μπορούσε να μοιάζει στα μέσα του 16ου αιώνα .

Τη στιγμή που ο Κέλσιος τον επισκέφθηκε το κάτω μέρος ήταν πιθανώς περίπου 1,5 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας και ίσως 10 μέτρα από τη θάλασσα.

Η στάθμη της θάλασσας το 1731 ήταν στο EF και ο Κέλσιος υπολόγισε ότι το 1563 ήταν στο CD, εκτιμώμενη πτώση 237 εκατοστά σε 168 χρόνια, ή ετήσια μείωση της τάξης των 1,4 εκατοστών. Αυτό  βασίζεται σε χάρτες του 16ου αιώνα (0,8 εκατοστά τώρα είναι ο αποδεκτός συντελεστής).

Για να δούμε τις εκτιμήσεις του Κελσίου, βοήθησε ο βαρκάρης Sture Sundin καθώς έξω από το νησί Lovgrund στα νότια της Iggon,ο Κέλσιος είχε αφήσει ένα σημάδι γδαρμένο σε ένα βράχο το 1731 ως σημείο αναφοράς για να βοηθήσει τις επόμενες γενεές στην κατανόηση της πτώσης του επιπέδου της Βαλτικής Θάλασσας. Μπορείτε να δείτε τον Sture πάνω στον βράχο, χαραγμένο με το "1731", και τις επακόλουθες ημερομηνίες όπου η στάθμη του νερού έπεσε.

Ακόμα, και τώρα μπορούμε να δούμε πως το νερό είναι σχεδόν ακριβώς 2 μέτρα κάτω από το σημάδι του 1731 - κατά μέσο όρο πτώση 0,7 εκατοστά το χρόνο, σε πάνω από 282 χρόνια έως το 2013. Αυτό είναι πολύ κοντά στην πραγματική εκτίμηση, έστω και αν οι μετρήσεις δεν έχουν λάβει υπόψη την κατάσταση της παλίρροιας, η οποία δεν διαφέρει πολύ από την Βαλτική και ίσως η κάτοψη του βράχου δεν είναι αρκετά κάθετη, κλπ).

Έτσι, η περιοχή της Βαλτικής είναι ένα από τα λίγα μέρη στον κόσμο όπου η γη αυξάνεται ταχύτερα από ό, τι τα επίπεδα της θάλασσας - π.χ όπως σε άλλα μέρη της Αρκτικής όπου επίσης αυξάνεται.

Αλλά ακόμη και στη Σουηδία, οι τοπικές αρχές αναρωτιούνται αν θα πρέπει να ανησυχούν ότι το συνολικό ποσοστό της ανόδου της στάθμης της θάλασσας θα πιάσει ποτέ τον μέσο  τοπικό ρυθμό αύξησης γης, περίπου 80 εκατοστά τον αιώνα. Αυτό είναι ένα μεγάλο άλμα από το σημερινό ποσοστό των 30 εκατοστών σε ένα αιώνα σε όλο τον κόσμο, αλλά δεν είναι αδιανόητο, αν σκεφτούμε ότι η άνοδος της στάθμης της θάλασσας  θα επιταχυνθεί προς το άνω, σύμφωνα με τους κλιματικούς επιστήμονες περίπου ένα μέτρο από το 2100.

Έτσι, ακόμη και στις πιο αισιόδοξες περιπτώσεις η άνοδος της στάθμης της θάλασσας, θα κάνει αρκετά από τα νησιά μας όπως και παράκτιες περιοχές της χώρας να υποφέρουν. Εκτός από τον βράχο του Κέλσιου, ιστορικά αρχεία από αναφορές περιηγητών , ιταλικούς κτηματολογικούς χάρτες, κά στα Δωδεκάνησα μπορούν να δώσουν πολύτιμες πληροφορίες για αυτόν τον "ύπουλο" εχθρό για τον πολιτισμό μας - όμως φυσιολογικό και επαναλαμβανόμενο φαινόμενο για τον πλανήτη- που πρόκειται να αλλάξει την ζωή και τις συνήθειες τουλάχιστον της επόμενης γενιάς.

Γεωδίφης

Πηγή-sealevelrise.com