Ο θρύλος της Pele, μία γεωμυθολογική ιστορία αγάπης και λάβας

Στο χείλος του λάκκου Pele , πίνακας ζωγραφικής από τον Π Hurd, 1824.

Οι πρώτοι άποικοι έφθασαν στην Χαβάη πιθανότατα μεταξύ 800-1000. Λείπει μια γραπτή ιστορία τους, ωστόσο, αναπτύχθηκε μια πλούσια προφορική παράδοση, εμπνευσμένη εν μέρει από γεγονότα του παρελθόντος.

Μία από τις πιο σημαντικές ιστορίες περιλαμβάνει την ηφαιστειακή θεά Pele και την μικρότερη αδελφή της Hi'iaka. Σύμφωνα με ένα μύθο, έφτασαν στη Χαβάη και μετά από μια μακρά αναζήτηση η Πελέ αποφάσισε να εγκατασταθεί στην κορυφή του ηφαιστείου Kilauea, από τότε ονομάζονται επίσης Καλούα ή Pele, στο λάκκο Pele.

Ο θρύλος λέει ότι έστειλε την νεότερη αδελφή της Hi'iaka'aikapoliopele (γνωστή ως Hi'iaka) για να αναζητήσει τον Lohi'au, έναν άνθρωπο που αγαπούσε την Pele. Η αδελφή υποσχέθηκε να τον φέρει πίσω σε εκείνη και την Pele ότι υποσχέθηκε ως ανταμοιβή για την αδελφή της να διαθέσει το αγαπημένο δάσος Hi'iaka από τη φωτιά και λάβα.

Η Hi'iaka έπρεπε να ξεπεράσει πολλά εμπόδια, αλλά τελικά κατάφερε να φέρει τον Lohi'au πίσω στο Kilauea. Ωστόσο, η Pele είχε κουραστεί στο μεταξύ και σε μια στιγμή θυμού έκαψε ολόκληρο το δάσος. Η Hi'iaka για εκδίκηση παίρνει τον Lohi'au και η Pele, βλέποντας τους δύο μαζί, έγινε τόσο ζηλιάρα που σκότωσε τον Lohi'au κατά τη διάρκεια μιας τρομερής έκρηξης. Η Hi'iaka αναζητούτε απεγνωσμένα για πολλές εβδομάδες το πτώμα του Lohi'au μεταξύ της λάβας και βράχων που είχαν εκτοξευθεί  από την Pele.

Ο θρύλος μπορεί να ερμηνευτεί με γεωμυθολογικό τρόπο, συνδέοντάς τον με πραγματικά συμβάντα που βρίσκονται στο τοπίο και τη γεωλογική ιστορία πίσω από τη δημιουργία τέτοιων φυσικών χαρακτηριστικών.

Η καλντέρα της Kilauea χρονολογείται στα 1470-1500 και η ροή Aila'au (ονομάστηκε από μία άλλη θεότητα της Χαβάης), μια μεγάλη ροή λάβας που καλύπτει την βόρεια πλευρά του Kilauea, σχηματίστηκε γύρω στο 1470. Μορφολογία και ένα καλά αναπτυγμένο δίκτυο από σωλήνες λάβας υποδηλώνουν τον σχηματισμό κατά τη διάρκεια μιας ενιαίας, παρατεταμένης ηφαιστειακής έκρηξης του Kilauea. Η ιστορική ημερομηνία καθιστά λογικό να υποθέσουμε ότι έζησαν την εκδήλωση οι ντόπιοι και, ενδεχομένως, το γεγονός καταγράφηκε και πέρασε από γενιά σε γενιά με τη μορφή ενός μύθου.

Η καταστροφή των δασών Hi'iaka από την εξαγριωμένη Pele θα μπορούσε να περιγράψει την πυρπόληση της βλάστησης από λάβα γύρω από τον κρατήρα, γεγονός που υποδηλώνει επίσης ότι πριν από αυτή την έκρηξη πρέπει να πέρασε αρκετός χρόνος για να αναπτυχθεί ένα πυκνό δάσος [από το προηγούμενο ηφαιστειακό συμβάν].

Επίσης, το τελευταίο μέρος του μύθου είναι ενδιαφέρον. Η Hi'iaka κινείται και ρίχνει πέτρες στον αέρα κατά τη διάρκεια της αναζήτησης της, ίσως η περιγραφή της να έχει σχέση με ένα εκρηκτικό γεγονός ή εκρήξεις, που προέκυψαν από τη λάβα που έρχονταν σε επαφή με τα υπόγεια ύδατα ή στη θάλασσα.

Η ερμηνεία των μύθων υπό το γεωλογικό πρίσμα βοηθά επίσης να αξιολογήσουμε καλύτερα τον κίνδυνο, όπως το ύφος της έκρηξης από παλιά ηφαιστειακά επεισόδια και τις επιπτώσεις για την κοινωνία, η οποία μπορεί να ανακατασκευαστεί με μεγαλύτερη λεπτομέρεια από ό, τι ακριβώς από τη μελέτη των ηφαιστειακών αποθέσεων.

Γεωδίφης

Πηγές

1.USGS

2.SWANSON. D.A. (2008): Hawaiian oral tradition describes 400 years of volcanic activity at Kilauea. Journal of Volcanology and Geothermal Research.

Ηφαιστειακές διαδικασίες ,Kilauea.

Σωλήνας λάβας από το Εθνικό Πάρκο του Kilauea.