Παγίδες πετρελαίου και φυσικού αερίου
Τα περισσότερα κοιτάσματα πετρελαίου και φυσικού αερίου βρίσκονται σε τεκτονικές ή στρωματογραφικές παγίδες. Μπορεί να έχετε ακούσει ότι το πετρέλαιο βρίσκεται στο υπέδαφος σε "πισίνες", "λίμνες" ή "ποτάμια." Ίσως κάποιος σας πει υπήρχε μια "θάλασσα" ή "ωκεανός" υπόγειου πετρελαίου. Αυτό είναι εντελώς λάθος, γι 'αυτό μην πιστεύετε όλα όσα ακούτε.
Τα περισσότερα κοιτάσματα πετρελαίου και φυσικού αερίου βρίσκονται σε ψαμμίτες και χονδρόκοκκους ασβεστόλιθους. Ο ψαμμίτης ή ο ασβεστόλιθος μοιάζει σαν ένα σκληρό σφουγγάρι, γεμάτο τρύπες, που όμως δεν συμπιέζεται. Αυτές οι οπές ή πόροι, μπορεί να περιέχουν νερό ή πετρέλαιο ή φυσικό αέριο, και ο βράχος θα είναι κορεσμένος με ένα από τα τρία. Οι οπές είναι πολύ πιο μικροσκοπικές από τις οπές του σφουγγαριού, αλλά εξακολουθούν να είναι οπές, να αποτελούν το πορώδες του πετρώματος.
Το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο παγιδεύεται σε αυτές τις τρύπες, μένει εκεί, για εκατομμύρια χρόνια, μέχρι οι γεωλόγοι πετρελαίου να έλθουν να το βρουν και να το εξαγάγουν.
Όταν κρατάτε ένα κομμάτι ψαμμίτη που περιέχει πετρέλαιο στο χέρι σας, ο βράχος μπορεί να φαίνεται και να μυρίζει , αλλά το πετρέλαιο συνήθως δεν θα χυθεί, και δεν μπορείτε να το αποσπάσετε από το ψαμμίτη όπως μπορεί να συμβεί με το σφουγγάρι! Το λάδι είναι παγιδευμένο μέσα στο πορώδες του βράχου.
Η πολύ λεπτόκοκκη σχιστή άργιλος είναι ένα από τα πιο κοινά ιζηματογενή πετρώματα στη Γη. Σε πολλά μέρη, χιλιάδες τέτοια πετρώματα στοιβάζονται σαν τις σελίδες σε ένα βιβλίο, βαθιά υπόγεια. Δεν είναι ασυνήθιστο να παρατηρηθούν στρώματα του φλοιού της γης που αποτελούνται κυρίως από σχιστόλιθο ,σε 4 μίλια πάχος. Αυτοί οι σχιστόλιθοι είχαν αποτεθεί σε νερά των ωκεανών πάνω από εκατομμύρια χρόνια πριν.
Ένα μεγάλο μέρος της ιστορίας της γης, από τις χερσαίες εκτάσεις που σήμερα γνωρίζουμε ως ηπείρους ήταν καλυμμένες με νερό. Αυτή η κατάσταση επέτρεψε απέραντες σωρούς τέτοιων ιζημάτων να καλύψουν τεράστιες περιοχές. Οι ωκεανοί με το πέρασμα του χρόνου μπορεί να έχουν αποσυρθεί από τη γη που τώρα ζούμε, αλλά οι μεγάλες αποθέσεις από σχιστόλιθους και ψαμμίτες παραμένουν βαθιά υπόγεια .... ακριβώς κάτω από τα πόδια μας!
Στο βαθύ ωκεανό, μακριά από τη γη, το μόνο ίζημα που αποτίθεται είναι το λεπτόκοκκο κλαστικό πέτρωμα γνωστό ως σχιστή άργιλος . Αλλά τι γίνεται με το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο; Για την απάντηση, πρέπει να κινηθούμε στους αρχαίους ωκεανούς που κάποτε κάλυπταν σχεδόν όλη την Γη.
Πολλά άλλα υλικά αποτίθεται μαζί με τον πηλό ή τη λάσπη . Σκεφτόμαστε κ ΄ πιστεύουμε ότι οι καρχαρίες και οι φάλαινες είναι οι βασιλιάδες των βαθιών ωκεανών . Στην πραγματικότητα, υπάρχουν και άλλα ζώα που έχουν δημιουργήσει τεράστια βασίλεια στη θάλασσα!Αυτά τα ζώα είναι τα διάφορα είδη από μικροσκοπικά πλάσματα .... τόσο φυτών όσο και ζώων. Τα περισσότερα από αυτά μπορούν να χωρέσουν στο κεφάλι μιας καρφίτσας. Είναι μικρά, αλλά υπάρχουν αμέτρητα τρισεκατομμύρια από αυτά. Όταν αυτά τα πλάσματα πεθαίνουν, βυθίζονται στον πυθμένα για να γίνουν μέρος των ιζημάτων εκεί που τελικά είναι πιθανό να μετατραπούν σε σχιστή άργιλο.
Τα ζώα πεθαίνουν σε τρισεκατομμύρια και πέφτουν στον πυθμένα του ωκεανού όλη την ώρα. Πρόκειται για μία φυσική διαδικασία που συμβαίνει από την αρχή της ζωής στη Γη, όταν πεθάνουν βυθίζονται προς τα κάτω, γιαι να γίνουν μέρος μας άλλοτε οργανικής ύλης που αποτελεί μέρος των περισσότερων πετρωμάτων σχιστόλιθου.
Είναι τα τρισεκατομμύρια μικροσκοπικά ζώα που αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος της λάσπης (το επιστημονικό όνομα για αυτό την κολλώδη ουσία είναι ιλύς) που εναποτίθεται στον πυθμένα του ωκεανού. Είναι μια πολύ λεπτόκοκκη ''βρωμιά'' που περιέχει πολύ οργανικό υλικό και αναμιγνύεται με τα σωματίδια πηλού που σχηματίζουν τους σχιστόλιθους. Λέγεται πλούσια σε οργανική ύλη σχιστή άργιλος.
Αργότερα, όταν χιλιάδες μέτρα πλούσια σε οργανική ύλη έχει συσσωρευτεί κατά τη διάρκεια εκατομμυρίων ετών, και τα πτώματα των ζώων έχουν θαφτεί πολύ βαθιά (περισσότερο από δύο μίλια κάτω), ένα καταπληκτικό πράγμα συμβαίνει. Η θερμότητα από βαθιά μέσα στη γη "μαγειρεύει" τα ζώα, μετατρέποντας το σώμα τους σε αυτό που λέμε ...... υδρογονάνθρακες πετρελαίου και φυσικού αερίου.
Αρχικά, το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο υφίσταται μόνο μεταξύ των σωματιδίων σχιστόλιθου ως εξαιρετικά μικροσκοπικές σταγόνες, που έχουν απομείνει από την φθορά των μικροσκοπικών ζώων. Στη συνέχεια, η έντονη πίεση της γης συμπιέζει το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο του σχιστόλιθου, και τα υγρά πετρελαίου και φυσικού αερίου συγκεντρώνονται σε ένα πορώδες στρώμα με αποτέλεσμα να κινηθούν προς τα πλάγια, για πολλά χιλιόμετρα. Στο δρόμο τους, μπορούν να συναντηθούν με άλλα υγρά πετρελαίου ή φυσικού αερίου που ταξιδεύουν.
Τέλος, το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο μπορεί να ''παγιδευτούν'' σε ένα πέτρωμα όπως ο ψαμμίτης ή ασβεστόλιθος .... και αυτό αποτελεί την παγίδα υδρογονανθράκων που ψάχνει να βρει ο γεωλόγος. Το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο θα μείνουν εκεί, κάτω από τεράστια πίεση, μέχρι να έρθει ο γεωλόγος πετρελαίου που ψάχνει για αυτό. Χωρίς μια παγίδα, ο γεωλόγος δεν μπορεί να κάνει καμία γεώτρηση. Όλα τα κοιτάσματα πετρελαίου και φυσικού αερίου πραγματοποιούνται σε κάποιου τέτοιου είδους παγίδα.
Αυτές οι παγίδες κατέχουν πετρέλαιο και φυσικό αέριο, επειδή η γη έχει καμφθεί και παραμορφωθεί με κάποιο τρόπο. Η παγίδα μπορεί να είναι ένα απλός θόλος ή μπορεί να είναι ένα πιο σύνθετο ρήγμα. Στην τεκτονική παγίδα όλοι οι χώροι των πόρων στα βράχια γεμίζουν με υγρό, είτε με το νερό, φυσικό αέριο ή πετρέλαιο. Το αέριο, που είναι το ελαφρύτερο, κινείται προς την κορυφή. Το πετρέλαιο εντοπίζεται ακριβώς κάτω από το φυσικό αέριο και το νερό παραμένει χαμηλότερα. Μόλις φτάσει το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο ένα αδιαπέραστο στρώμα, ένα στρώμα που είναι πολύ συμπαγές ή μη διαπερατό, η κίνηση σταματά. Το αδιαπέραστο στρώμα του ονομάζεται "καπάκι".
Εκτός από τις τεκτονικές έχουμε και τις στρωματογραφικές παγίδες απόθεσης στη φύση. Αυτό σημαίνει ότι σχηματίζονται στη θέση τους, συχνά από ένα πορώδες σώμα ψαμμίτη ή ασβεστόλιθου που συναντάται μέσα σε σχιστολιθικά στρώματα. Ο σχιστόλιθος κρατά το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο από τη διαφυγή της παγίδας, είναι γενικά πολύ δύσκολο για υγρό (είτε το πετρέλαιο ή αέριο) για να μεταναστεύσει μέσω των σχιστόλιθων.
Στην φύση συνήθως παρατηρούνται και σε αντίκλινα που είναι ένα δομικό είδος παγίδας, όπως είναι η τεκτονική παγίδα και σε παγίδα θόλου άλατος.
Γεωδίφης
Πηγές
1.geomore.com
2.Βικιπαίδεια