«Aνίζησις και καθίζησις» της Κω
Ιάκωβος Ζαρράφτης στο Ασκληπιείο της Κω.
«Η περί την νήσον Κω θάλασσα προς μεν τα βόρεια είναι αβαθής και αμμώδης ……βορειότερα του ακρωτηρίου Σκανδαρίου σε απόσταση μισού μιλίου υπάρχουν ύφαλοι . Όλα τα περί την νήσον και επ’ αυτής αντικείμενα παρουσιάζουν πολλές ηφαιστειακές μεταβολές στις οποίες εμφανίζονται οι καθιζήσεις ,ανιζήσεις. Στους πρόποδες της υψηλής οροσειράς της νήσου βρίσκονται κοχύλια στρογγυλοποιημένα από την συχνή προστριβή των κυμάτων της θάλασσας και αποδεικνύουν ότι μέχρι εκεί έφτανε η θάλασσα και τα οποία η ανίζησις της σημερινής πεδινής γης τα έφερε σε χαμηλότερη θέση…. Οι βράχοι σε όλους τους λόφους και τα γύρω βουνά αποτελούνται από θαλάσσια προϊόντα και λάσπη και αποδεικνύουν την ανίζηση και καθίζηση του εδάφους της»
«Η ανίζηση και η καθίζηση παρατηρείται ευκολότερα στα διάφορα στρώματα της λοιπής νήσου και δείχνει την ύπαρξη σχηματισμών που ανήκαν κάποτε στον θαλάσσιο πυθμένα…. Η εδαφική κατάσταση της νήσου καταδεικνύει ότι το νησί ήταν ενωμένο με την ασιατική ήπειρο στην οποία ζούσαν ελέφαντες ,ελάφια κ.λ.π και άλλα τεράστια σαυροειδή λείψανα των οποίων βρίσκονται στο νησί και χρήζουν επιστημονικής μελέτης. Πολλά από αυτά τα λείψανα έδωσα στο Μουσείο της Ρώμης και άλλα στο Μουσείο της Κω… Οι αλλεπάλληλες καθιζήσεις και ανιζήσεις και αποτομές αυτής συμφωνούν με τις ιστορικές μαρτυρίες του δεινού μεγέθους των καταστρεπτικών σεισμικών δονήσεων των οποίων οι αιτίες είναι ηφαιστειακές ενώ εξαιτίας αυτών ανυψώθηκε ο κρατήρας της Νισύρου σε 720 μέτρα, ανατολικά υπόκωφοι ηφαιστειακοί ήχοι εξακολουθούν να ακούγονται , υπόγεια αέρια να εξέρχονται από τα ηφαιστειώδη ρήγματα και ….θερμά υπόγεια μεταλλικά νερά να αναδύονται.Δυτικά της νήσου(Κέφαλος) το έδαφος παρουσιάζει σειρά από καθιζήσεις και αναστροφές που πιθανόν να δημιουργήθηκαν από διάφορες ισχυρές εκρήξεις των οποίων οι κρατήρες αποτέλεσαν τον ισθμό….. Παντού στο νησί φαίνονται οι ηφαιστειακές αποθέσεις»
Ο Ιάκωβος Ζαρράφτης(1853-23/4/1933) εκτός από ιστοριοδίφης του νησιού υπήρξε και ένας εξαίρετος γεωλόγος. Παράλληλα με τις αρχαιολογικές &ιστορικές του αναζητήσεις ασχολήθηκε με την φύση και το περιβάλλον της Κω. Το παραπάνω απόσπασμα προέρχεται από το βιβλίο του Κώια το οποίο τυπώθηκε το 1921. Το πλούσιο συγγραφικό του έργο αναδεικνύει τις γνώσεις και τους προβληματισμούς του γύρω από το γεωπεριβάλλον.
Οι προβληματισμοί του συμβαδίζουν με τις σύγχρονες γεωλογικές αντιλήψεις και δείχνουν υψηλό βαθμό γνώσεων τεκτονικής ,ηφαιστειολογίας και παλαιοντολογίας. Οι απλές του παρατηρήσεις δείχνουν ότι πίστευε ότι πέρα από τις φυσικές δυνάμεις δεν υπάρχει τίποτα το μεταφυσικό ή εξωπραγματικό που να διαμορφώνει το ανάγλυφο του νησιού. Έκανε απλές σκέψεις για απλά πράγματα και αφουγκραζόταν τα γεωλογικά φαινόμενα με την κλασσική του παιδεία και την ευρεία μόρφωση. Με τόλμη και υπερβατικότητα ξεπέρασε αγκυλώσεις και νοοτροπίες .
Στην σύγχρονη γεωλογία σήμερα γνωρίζουμε ότι η ανύψωση των βουνών έχει υπολογιστεί ότι κυμαίνεται κατά μέσο όρο από λίγα χιλιοστά το χρόνο μέχρι και ένα εκατοστό ενώ ανυψώσεις ή καταβυθίσεις άλλων ηπειρωτικών τμημάτων είναι πολύ μικρότερες της τάξης του 0,01 -0,04 εκατοστών τον χρόνο.
Πριν ακόμη διατυπωθεί η θεωρία των Τεκτονικών Πλακών από τον Wegener το 1929 και σε ένα ανώριμο επιστημονικό περιβάλλον αντιλήφθηκε και προσέγγισε με την δική του ματιά την μετακίνηση των ηπείρων και την ηφαιστειότητα. Κατανόησε ότι τα απολιθώματα που βρίσκονται σήμερα στα βουνά δεν προήλθαν από πλημμύρες και ότι ήταν θαλάσσιοι οργανισμοί που θάφτηκαν στα ιζήματα της θάλασσας και ανυψώθηκαν μαζί με τα βουνά με το πέρασμα του χρόνου.
Δεν ήταν τυχαίο το γεγονός ότι την προσωπικότητα και το έργο του σεβάστηκαν και εκτίμησαν εξίσου Ιταλοί και Τούρκοι κατακτητές.
Γεωδίφης
Πηγές:
1.Κώια-Ιάκωβος Ζαρράφτης
2.Βικιπαίδεια
3. Παιδί της Ρέας
