Γιατί συνέβη ο σεισμός νότια της Λέσβου, στις 12 Ιουνίου 2017

 

Ισχυρός σεισμός μεγέθους 6,1 βαθμών σημειώθηκε στις 15.28 - 12 Ιουνίου 2017, νοτιοδυτικά της Μυτιλήνης σύμφωνα με την επίσημη ανακοίνωση του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών. Η σεισμική δόνηση έγινε αισθητή μέχρι την Κωνσταντινούπολη και την Αθήνα, προκαλώντας τον πανικό στα τουρκικά παράλια, στην Προύσσα και στα Δαρδανέλια, όπου αναβίωσαν οι παλιές μνήμες από τους τελευταίους φονικούς σεισμούς. Παρ' όλα αυτά, αναφέρθηκαν μόνο υλικές ζημιές κατά μήκος των τουρκικών παραλίων.

Το επίκεντρο του σεισμού εντοπίζεται περίπου 39 χιλιόμετρα νότια της Μυτιλήνης και συγκεκριμένα 17 χιλιόμετρα νότια του Πλωμαρίου και το εστιακό βάθος υπολογίζεται στα 10,4 χλμ. Οι πρώτες πληροφορίες κατέδειξαν αμέσως το μέγεθος της καταστροφής, κυρίως στα χωριά του Πολίχνιτου και ιδιαίτερα στη Βρίσα [το όνομα της προέρχεται από την αρχαία πόλη που βρισκόταν στην περιοχή και τη μυθική νύμφη Βρίσα που ανέθρεψε τον Διόνυσο], έναν παλιό οικισμό 700 κατοίκων όπου μία γυναίκα, 43 ετών βρέθηκε νεκρή και ανασύρθηκε. Μετά τον σεισμό, στο λιμάνι του Πλωμαρίου αναφέρθηκε ένα μικρό τσουνάμι 40 εκατοστών, εξαιτίας του οποίου βάρκες βγήκαν στη στεριά. Το γεγονός ότι το επίκεντρο του νησιού ήταν στη θάλασσα αποδείχτηκε σωτήριο.

Για τον Δήμαρχο της Άγκυρας το σεισμικό γεγονός οφείλεται σε σεισμικές έρευνες για υδρογονάνθρακες που διεξάγουν οι κακοί Έλληνες. Όμως, τα πράγματα είναι λίγο διαφορετικά. Ο σεισμός της 12ης Ιουνίου είχε μέγεθος 6.1R σύμφωνα με το Γεωδυναμικό Ινστιτούτο [6.3 κατά το USGS], συνέβη ως αποτέλεσμα μιας διάρρηξης σε υφιστάμενο γνωστό κανονικό ρήγμα στην ρηχή κρούστα. Προήλθε από ένα υποθαλάσσιο ρήγμα διεύθυνσης βορειοδυτικά-νοτιοανατολικά μήκους 25 χιλιομέτρων.

Η λύση του εστιακού μηχανισμού υποδεικνύει ότι ο σεισμός συνέβη είτε σε ρηχό έως μέτριο ρήγμα βύθισης που έπληξε βορειοδυτικά, είτε σε μέτρια βύθιση που έπληξε νοτιοανατολικά. Ο σεισμός εκδηλώθηκε μέσα στην Αιγαιακή Μικροπλάκα, που αποτελεί μέρος της ευρύτερης πλάκας της Ευρασίας στα βόρεια. Ακόμη πιο νότια, η πλάκα της Αφρικής (Nubia) συγκλίνει και υποβυθίζεται κάτω από την Ευρασία στο ελληνική τάφρο. Στα βόρεια και ανατολικά, το βορειοανατολικό ρήγμα Ανατόλια είναι ένα μεγάλο ρήγμα δεξιάς και πλευρικής μετατόπισης που εκτείνεται ανατολικά- δυτικά μέσω της βόρειας Τουρκίας. Η τοποθεσία του γεγονότος της 12ης Ιουνίου 2017 είναι αρκετές εκατοντάδες χιλιόμετρα βόρεια από το κοντινότερο κύριο όριο των πλακών, όπου η πλάκα της Αφρικής κινείται προς τα βόρεια με ρυθμό περίπου 9 χιλιοστά/έτος όσον αφορά την Ευρασιατική πλάκα.

Αυτός ο σεισμός εκδηλώθηκε μακριά από τα όρια των πλακών και θεωρείται ένα ενδοπλακικό γεγονός. Η συγκεκριμένη περιοχή δίνει συχνά μέτριους έως μεγάλους σεισμούς σε μία ζώνη 250 χλμ. Μέχρι τον σεισμό της 12ης Ιουνίου 2017 είχαμε 28 άλλες εκδηλώσεις με μεγέθη μεγαλύτερα από 6 Ρίχτερ τον προηγούμενο αιώνα.

O πρόσφατος σεισμός  φαίνεται να έχει μεγάλες ομοιότητες με τον αντίστοιχο του 1845. Και τότε το χωριό Βρίσα αλλά και το Ακράσι είχαν υποστεί σοβαρότατες ζημιές, καθώς είναι χτισμένα πάνω στο ρήγμα Πολιχνίτου. Το μέγεθος της μεγαλύτερης από τις δονήσεις, ήταν 6,8 R.Οι μετασεισμοί συνεχίστηκαν περίπου για ένα χρόνο. Τη νύχτα της 14ης προς 15η Οκτωβρίου, πελώριοι βράχοι κατρακύλησαν από το βουνό κοντά στο χωριό Βρισά, 60 σπίτια καταπλακώθηκαν και μία γυναίκα έχασε τη ζωή της. 8 σπίτια κατέρρευσαν στο Ακράσιο, 8 στο Πλωμάρι, ενώ στο Λισβόρι, από τα 70-80 σπίτια , μόνο 1 ή 2 έμειναν όρθια.Στην ύπαιθρο εμφανίστηκε θαλάσσιο νερό εκεί που δεν είχε ξαναδεί κανείς προηγουμένως ενώ οι μεταλλικές πηγές που είχαν για πολύ καιρό στερέψει, έβγαλαν μετά τον σεισμό πολύ νερό με οσμή θείου. Ο σεισμός έγινε ιδιαίτερα αισθητός στη Χίο, τη Σμύρνη και την Κωνσταντινούπολη.

Στις 23 Φεβρουαρίου 1867, έγινε στη Λέσβο ο καταστροφικότερος σεισμός που γνώρισε το νησί -εκτιμάται 6,8R. 

Ο αρχαιότερος σεισμός στην περιοχή- εκτιμάται στα 6,6 R,για τον οποίο υπάρχουν μαρτυρίες, έγινε το καλοκαίρι του 494 π.Χ., λίγο πριν την ναυμαχία της Λάδης και συντάραξε τη Χίο και τις γειτονικές περιοχές.

Το πλησιέστερο γεγονός ήταν με μέγεθος 6.5 Ρίχτερ τον Ιούλιο του 1949, περίπου 20 χλμ. Νοτιοανατολικά του σεισμού της 12ης Ιουνίου 2017. Ο μεγαλύτερος σεισμός που συνέβη κοντά ήταν 7,2 Ρίχτερ περίπου 120 χλμ. βορειοδυτικά του πρόσφατου σεισμού,τον Δεκέμβριο του 1981, ο οποίος έγινε γενικά αισθητός στην Ελλάδα και την Τουρκία. Είχε επίκεντρο τον θαλάσσιο χώρο μεταξύ Λέσβου και Αγίου Ευστράτιου, προκάλεσε ζημιές σε πολλά σπίτια του νησιού.

Με βάση το μοντέλο παγκόσμιας σεισμικής δραστηριότητας (GEAR), το οποίο είναι διαθέσιμο στην ιστοσελίδα Temblor, ο τελευταίος σεισμός δεν πρέπει να μας εκπλήσει. Αυτό το μοντέλο, το οποίο χρησιμοποιεί τους παγκόσμιους ρυθμούς καταπόνησης και σεισμικότητας από το 1977, προβλέπει το πιθανό μέγεθος του σεισμού στη ζωή σας οπουδήποτε στη γη. Από τον χάρτη Temblor μπορεί κανείς να δει ότι στη θέση του σεισμού, είναι δυνατό να συμβεί ένας σεισμός μεγέθους 6.5R ή ακόμη μεγαλύτερος με αποτέλεσμα ακόμη πιο ακραίες ζημιές. Από αυτόν τον χάρτη, μπορεί κανείς να δει ότι στην περιοχή γύρω από τον σημερινό σεισμό M = 6.3, είναι δυνατός ένας σεισμός M = 6.5 +. Αυτός ο χάρτης δείχνει επίσης πιθανό απομακρυσμένο μετασεισμό και για τις πόλεις της Αθήνας, της Σμύρνης, της Κωνσταντινούπολης και της Σόφιας, όπου αισθάνθηκαν το κούνημα από τον πρόσφατο σεισμό. Ωστόσο, προβλέπει τον μεγαλύτερο μετασεισμό να εκδηλωθεί κοντά στην Σμύρνη.

 

Γεωδίφης

 

Πηγές

1.USGS- Γεωλογικό Ινστιτούτο Αμερικής

2.Χρονικό των σεισμών της Ελλάδος από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα- Παναγιώτου Ι. Σπυρόπουλου,1997

3.Οι σεισμοί της Ελλάδας- Βασίλης Παπαζάχος και Κατερίνα Παπαζάχου,1999.

4.GreDaSS (Ελληνική Βάση Δεδομένων Σεισμογενών Πηγών) http://eqgeogr.weebly.com/seismogenic-sources-in-greece.html

5.http://temblor.net/

Χάρτης Temblor