Η έλλειψη ιωδίου μπορεί να απειλήσει παιδιά;

 

Οι υψηλές τιμές για το ιώδιο μετά τον ιαπωνικό τσουνάμι του 2011 έφεραν τον όλεθρο στην βιομηχανία αλατιού της Καμπότζης.

Το ιώδιο δεν απαντά ποτέ σε ελεύθερη κατάσταση στη φύση. Όμως, εμφανίζεται σε μικρές ποσότητες στο θαλασσινό νερό. Πρόκειται για ένα σημαντικό ιχνοστοιχείο για τον άνθρωπο και τον πολιτισμό μας. Ποιος θα μπορούσε να φανταστεί ότι η έλλειψη σε ιώδιο και ένα τσουνάμι απείλησαν με εξαφάνιση παιδιά στην Καμπότζη;

Η Καμπότζη εδώ και καιρό αγωνίζεται με την έλλειψη ιωδίου. Το στοιχείο είναι ζωτικής σημασίας για την πρώιμη ανάπτυξη του εγκεφάλου: Όταν οι έγκυες γυναίκες και τα παιδιά τους έχουν χαμηλά επίπεδα, τα παιδιά μπορούν να χάσουν μόνιμα 10 έως 15 βαθμούς IQ. Η έλλειψη ιωδίου θεωρείται κύρια αποτρέψιμη παγκόσμια αιτία ψυχικής εξασθένισης.

Αλλά υπάρχει μια φθηνή, εύκολη λύση: ιωδιούχο αλάτι. Όπως το αλάτι καθαρίζεται και συσκευάζεται, το ιωδιούχο κάλιο μπορεί να ραντιστεί σε αυτό, συνήθως με κόστος μόνο ένα δολάριο ή δύο ανά τόνο.

Αυτό σημαίνει, λένε οι διατροφολόγοι, ότι το IQ ολόκληρων εθνών μπορεί να αυξηθεί 10 πόντους για κάθε παιδί το έτος.

Η Καμπότζη είχε κάνει μεγάλη πρόοδο στην έλλειψη ιωδίου μέχρι το 2011, σύμφωνα με μια έκθεση που δημοσιεύθηκε το 2015 από το Παγκόσμιο Δίκτυο Ιωδίου.

Όπως πολλές χώρες με συχνές πλημμύρες, το έδαφος της Καμπότζης έχει λίγο φυσικό ιώδιο, έτσι ώστε οι καλλιέργειες της να περιέχουν επίσης μικρές ποσότητες. Το 1997, σύμφωνα με την UNICEF, σχεδόν το1/5 του πληθυσμού της είχε βρογχοκήλη - πρησμένοι αδένες του θυρεοειδούς στο λαιμό που δείχνουν σοβαρή ανεπάρκεια, η οποία μπορεί επίσης να προκαλέσει νανισμό και κρετινισμό.

Το 1999, με τη βοήθεια χορηγών, η Καμπότζη άρχισε ιωδίωση στο επιτραπέζιο αλάτι. Το 2003, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο κατέστησε υποχρεωτική αυτή την διαδικασία. Δεκάδες μικροί παραγωγοί στις επαρχίες Kampot και Kep με εξάτμιση θαλασσινού νερού έπαιρναν αλάτι και έφτιαξαν ένα συνεταιρισμό που παρήγαγε μηχανές ψεκασμού καλίου-ιωδίου.

Από το 2000 έως το 2011, η χρήση του ιωδιούχου αλατιού αυξήθηκε στο 70% από το 13% των νοικοκυριών, σύμφωνα με μια μελέτη του 2015. Δειγματοληψία το 2008 βρήκε μόνο 1% του άλατος χωρίς ανιχνεύσιμο ιώδιο.

Αλλά τότε τα πράγματα άρχισαν να καταρρέουν.

Το 2010, η UNICEF και άλλοι χορηγοί μετέφεραν την ευθύνη για την ιωδίωση στην κυβέρνηση και τους αλατοπαραγωγούς. Το γεγονός αυτό χαλάρωσε τα μέτρα και μηχανήματα ψεκασμού που χαλούσαν, δεν επιδιορθωνόταν, σύμφωνα με ένα πρόσφατο άρθρο της VOA News.

Στη συνέχεια, το 2011, μετά από το σεισμό και το τσουνάμι στην Ιαπωνία, η παγκόσμια τιμή του ιωδίου τριπλασιάστηκε. Η αύξηση των τιμών είχε πολλαπλές αιτίες, δήλωσε ο Roland Kupka,  εμπειρογνώμονας σε ιχνοστοιχεία της Unicef.

Τα παγκόσμια αποθέματα ιωδίου ήταν ήδη χαμηλά λόγω της ύφεσης του 2008. Ένα τρίτο του παγκόσμιου ιωδίου παράγεται από διανομείς φυσικού αερίου της Ιαπωνίας, η οποίοι αντλούν την άλμη από παράκτια φρεάτια.

Τα φρεάτια κατεστράφησαν, τα εργοστάσια ραφιναρίσματος κάηκαν και απότομα μειώθηκε η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Προσθέτοντας στο πρόβλημα, ότι η απελευθέρωση του ραδιενεργού ιωδίου από το πυρηνικό αντιδραστήρα της Fukushima προκάλεσε πανικό στις αγορές προστατευτικών χαπιών ιωδιούχου καλίου, ιδιαίτερα στις δυτικές ΗΠΑ. Οι τιμές έφθασαν 50 φορές τα φυσιολογικά επίπεδα τους.

Οι υψηλές τιμές για ιωδίου στον απόηχο του ιαπωνικού τσουνάμι του 2011 έσπειραν τον όλεθρο στη βιομηχανία αλατιού της Καμπότζης. Οι τιμές ιωδίου παρέμειναν σε υψηλά επίπεδα για δύο χρόνια, αναγκάζοντας τις ινδικές εταιρείες που παράγουν ιωδιούχο κάλιο να χρειαστούν τη βοήθεια χορηγών. Ιώδιο χρησιμοποιείται επίσης σε μηχανές ακτίνων Χ, οθόνες LCD και φαρμακευτικά προϊόντα. Ιωδιούχο αλάτι αντιπροσώπευε μόνο ένα μικρό μερίδιο της αγοράς, και έτσι οι παραγωγοί δεν θα μπορούσαν να συνδυάσουν τις προσφορές με άλλους αγοραστές.

Ολόκληρη η παγκόσμια προσπάθεια ιωδίωσης «μπορεί να τεθεί σε κίνδυνο εάν δεν ληφθούν μέτρα,» σύμφωνα με μια έκθεση του 2011 της Unicef.

Οι υψηλές τιμές προκάλεσαν επίσης όλεθρο στη βιομηχανία αλατιού της Καμπότζης. Μη ιωδιούχο αλάτι από το Βιετνάμ σε μισή τιμή κόστους, εισήχθη λαθραία. Αλάτι σήμαινε για την τον συνεταιρισμό της Κάμποτ χωρίς ιωδίωση.

Το 2014, επιστήμονες της Unicef ​​και το αρμόδιο υπουργείο της Καμπότζης δοκίμασαν 1.862 δείγματα αλατιού που αγόρασαν από δεκάδες αγορές. Βρήκαν ότι μόνο το 1% από χοντρό αλάτι και 23 % από ψιλό αλάτι είχε τα πρότυπα που είχαν οι κρατικοί φορείς.

Αλλά μηνιαίες εκθέσεις από τον συνεταιρισμό αλατιού, δήλωναν ότι πληρούσαν τα πρότυπα πάνω από το 90% των δειγμάτων. «Μπορούμε να είμαστε επιφυλακτικοί για τη νομιμότητα του εσωτερικού ελέγχου», αναφέρει η έκθεση της Unicef.

Μια γρήγορη δοκιμή από 2.300 μαθητές έδειξε ότι συγκεντρώσεις ιωδίου στα ούρα είχε μειωθεί κατά 30% από το 2011, και ότι το πρόβλημα «απειλεί τη βιωσιμότητα του προγράμματος», κατέληξαν οι ερευνητές.

Η Unicef ​​προτρέπει την κυβέρνηση να επιβάλει τους δικούς της νόμους και να ασκεί καλύτερο έλεγχο, ενώ ο συνεταιρισμός Κάμποτ έχει δημιουργήσει ένα ταμείο για να αγοράσει χύμα ιωδιούχο κάλιο.

Υπάρχει ακόμη χρόνος για να σώσουν τα παιδιά από μόνιμη βλάβη, δήλωσε ο Jonathan Gorstein, ο εκτελεστικός διευθυντής του Παγκόσμιου Δικτύου Ιωδίου.

«Ο θυρεοειδής είναι ένας πολύ αποδοτικός αδένας σε αποθήκευση ιωδίου», είπε, έτσι ώστε να μπορεί να πάρει 5 έως 10 χρόνια ανεπάρκειας πριν επιστρέψουν η βρογχοκήλη και η εγκεφαλική βλάβη.

Αυτό συνέβη στην Αιθιοπία, είπε. Μέχρι το 2000, η χώρα αγόρασε φυσικό ιωδιούχο αλάτι από την Ερυθραία, αλλά οι μάχες μεταξύ των δύο χωρών έχουν σταματήσει το εμπόριο με αποτέλεσμα η Αιθιοπία να ξεκινήσει εξόρυξη σε αλυκές οι οποίες όμως δεν είχαν ιώδιο.

Μετά από περίπου 8 χρόνια, «γεννήθηκε μια γενιά νεογνών χωρίς προστασία από την διανοητική καθυστέρηση », δήλωσε ο Δρ .Gorstein.

Το 2011, η Αιθιοπία είχε αντιμετωπίσει το πρόβλημα. Με τη βοήθεια χορηγών, πήρε ψεκαστικά μηχανήματα και άρχισε να εφαρμόζει τα πρότυπα ιωδίωσης στη βιομηχανία. Τώρα, το 80% των νοικοκυριών χρησιμοποιούν ιωδιούχο αλάτι.«Αυτό που πραγματικά θέλουν να αποφύγουν,» ο είπε Δρ. Gorstein.

Σήμερα η Χιλή είναι ο μεγαλύτερος παραγωγός ιωδίου, ακολουθείται από την Ιαπωνία και τις ΗΠΑ. Η Ελλάδα περιβάλλεται από θαλασσινό νερό και είναι πλούσια σε αλυκές. Η έλλειψη ιωδίου είναι σπάνια για τους κατοίκους της χώρας μας όμως οι ανάγκες σε παγκόσμιο επίπεδο θα μπορούσαν να την κάνουν έναν από τους μεγαλύτερους παραγωγούς του  κόσμου.

Γεωδίφης

Πηγές

1.Βικιπαίδεια

2.nytimes.com