Ο ψαράς που «πρόβλεψε» τον σεισμό της Αρκονήσου-Καρα Αντα;

Χάρτης του M.Dubois,με κόκκινο σημειώνεται το όριο του αρχαίου βάλτου το 1884.

Ο σεισμός του 1995 στην Ιαπωνία διήρκεσε περίπου 20 δευτερόλεπτα και καταχωρήθηκε ως μέγεθος 6.9 (7.3 της κλίμακας Ρίχτερ). Το επίκεντρο του ήταν το βόρειο τμήμα του νησιού Awaji μόλις 20 χλμ. από την ακτή του λιμανιού της πόλης Κόμπε. Το 20-30% των παιδιών της περιοχής ξύπνησε περισσότερο από ένα λεπτό πριν από το σεισμό.

Συχνά η φύση στέλνει σημάδια πριν ακόμη εκδηλώσει μια μεγάλη καταστροφή. Όχι μόνο τα ζώα αλλά και άνθρωποι μπορεί να αντιληφθούν μεταβολές στο χερσαίο ή θαλάσσιο περιβάλλον οι οποίες συνήθως προηγούνται ενός ισχυρού γεγονότος.

Ενας ψαράς με καρδιά παιδιού που αγαπά όσο λίγοι, τη θάλασσα και τον τόπο που γεννήθηκε, πριν καιρό είδε κάτι που είναι άξιο αναφοράς. Τότε, σοκαρισμένος παρορμητικά αναφώνησε ότι έρχεται μεγάλος σεισμός. Μπόρεσε να προβλέψει τον ισχυρό σεισμό Μ6.6 της 21ης Ιουλίου 2017;

Ο Β.Π, είναι ψαράς εδώ και 50 χρόνια, γνωρίζει πολύ καλά την θάλασσα της περιοχής και το λιμάνι της Κω. Πριν περίπου 10 -15 ημέρες από τον μεγάλο σεισμό του περασμένου Ιούλη παρατήρησε κοντά στο ξενοδοχείο Κόστα Πάλας [λίγο πριν την ΔΕΗ] στην θάλασσα μία τεράστια χοάνη με διαστάσεις τουλάχιστον περίπου 2Χ2,5 μέτρα από την οποία ανερχόταν άμμος όχι λάσπη από τον πυθμένα του λιμανιού.

Το φαινόμενο τον έκανε να ανησυχήσει όμως δεν το έβλεπε για πρώτη φορά, το είχε παρατηρήσει πριν περίπου 6 μήνες κοντά στο ίδιο σημείο αλλά ήταν μικρότερο σε μέγεθος. Το παράξενο συμβάν τον οδήγησε, την ίδια μέρα, να εκμυστηρευθεί το συναίσθημα/ παρατήρηση σε υπάλληλο δημόσιας υπηρεσίας. «Αυτό που είδα σήμερα δεν μου άρεσε καθόλου, πιστεύω ότι σύντομα θα εκδηλωθεί μεγάλος σεισμός» ανέφερε χαρακτηριστικά. Ο ψαράς είναι παρατηρητικός, καλός γνώστης των ιδιαίτερων συνθηκών του λιμανιού και το θαλασσινό περιβάλλον είναι το σπίτι του. Το ένστικτο του τον οδήγησε να καταλήξει στο συγκεκριμένο συμπέρασμα.

Ο ψαράς την νύκτα που εκδηλώθηκε ο σεισμός έτρεξε στο σπίτι του, το λιμάνι. Εως στις 6 το πρωί πάλευε με τα κύματα για να σώσει το σκάφος του, όπως άλλοι ψαράδες και ναυτικοί. Τα αλλεπάλληλα κύματα που εισέρχονταν και εξέρχονταν από το λιμάνι έκαναν ζημιά σε ψαράδικα και πλοιάρια. Μάλιστα όπως μου ανέφερε το ύψος κύματος του τσουνάμι κοντά στο σκάφος έφθασε τουλάχιστον τα 1,7 μέτρα.

Επιπλέον αξίζει να τονισθεί μία ακόμη περίπτωση στη κρήνη Κχού της Λεωφόρου Ιπποκράτους, δίπλα από το μουσουλμανικό μνημείο Casa Vacouf του αρχιτέκτονα Di Fausto[1926] .Ξαφνικά παρατηρήθηκε εκροή νερού τον περασμένο Φεβρουάριο. Αρχικά με μικρή παροχή όμως με τον καιρό αυξανόταν σύμφωνα με μαρτυρίες κατοίκων της περιοχής. Μετά τον σεισμό το νερό συνεχίζει να τρέχει ακατάπαυστα με την ίδια ροή. Η μέτρηση των φυσικοχημικών χαρακτηριστικών έδειξε ότι ως επι το πλείστον είναι υφάλμυρο. Το ερώτημα αν σχετίζεται με πρώιμη δραστηριότητα του σεισμογόνου χώρου, προς το παρόν, δεν μπορεί να απαντηθεί. Κοντά στην σφραγισμένη βρύση υπάρχει ένα κλειστό παλιό πηγάδι το οποίο εμφανίζει επίπεδα ραδιενέργειας πάνω από το μέσο όρο της πόλης. Μαζί με το μαυσωλείο του Χατζή Πασά [ σκοτώθηκε από πειρατές το 1527] αποτελούν μέρος του τεκέ δηλαδή συγκροτήματος κτηρίων το οποίο συχνά συνδεόταν με τζαμί, ένα ταφικό μνημείο και συμπεριλάμβανε ένα σύνολο κελιών όπου φιλοξενούνταν οι δερβίσηδες «για ξεκούραση» και πνευματική ανάπτυξη. Η κρήνη ίσως είναι παλιά όσο ο τεκές και το πηγάδι μπορεί να είναι του 17ου αιώνα.

Και τα δύο περιστατικά προέρχονται από μία περιοχή που φιλοξενούσε έναν αρχαίο τεράστιο βάλτο γύρω από το κάστρο Νερατζιά ως εκ τούτου πρόκειται για τοποθεσίες με υψηλό υδροφόρο με νερά που έφταναν από βουνά της Κω και χαλαρά αργιλοαμμώδη εδάφη. Αυτά τα εδάφη πρόδωσαν τις κατοικίες της Χαντάκας κατά τον σεισμό του 1933. Οι κατασκευές με τις αναθεωρημένες ιταλικές προδιαγραφές αυτή την φορά τα πήγαν πολύ καλά απέναντι στις κακές γεωτεχνικές συνθήκες του εδάφους του αρχαίου βάλτου.

Η όλη περιοχή αποτελείται από πρώην ελώδεις κοιλότητες που καλύφτηκαν τεχνητά τόσο κατά την δημιουργία του λιμανιού όσο και την ανάπτυξη της πόλης. Η άμμος του λιμανιού που αναφέρει ο ψαράς ίσως είναι από την πρώην βαλτώδη επιφάνεια που υπήρχε και πιθανόν υποχώρησε μετά από κάποιο σεισμικό επεισόδιο του παρελθόντος.

Terra Nearancia ή Νερατζιά ή Αρατζιά έλεγαν την σημερινή πρωτεύουσα αλλά και το νησί τον 15ο αιώνα. Ο Cristoforo Buodelmonti το 1420, αναφέρει ότι κοντά στην παραλία η πρωτεύουσα του νησιού στο κέντρο της οποίας υπήρχε μία ανθυγιεινή λίμνη ιδιαίτερα την άνοιξη μάλιστα γύρω και έξω από την πόλη άνθιζαν πάρα πολλά νεράντζια. Το 1528 ο Benedetto Bordone περιγράφει ότι στην περιοχή της πρωτεύουσας υπήρχε μία πηγή από την οποία αναδύεται περίεργη δυσοσμία ιδιαίτερα όταν κάνει ζέστη. Ο περιηγητής M.Dubois το 1884 παρουσιάζει σε χάρτη τα όρια του βάλτου με το λιμάνι δυτικά από το κάστρο. Τα όρια του οικοσυστήματος προφανώς είναι μικρότερα από αυτά που περιέγραψε ο  Buodelmonti.

Η αναφορά του ψαρά για ηφαίστειο άμμου και πιθανή ρευστοποίηση ή κώνο ταπείνωσης μέσα στο λιμάνι σε βάθος 2-3 μέτρων δεν παραξενεύει άν λάβουμε υπόψη την στρωματογραφία της τοποθεσίας. Ομως φαινόμενα όπως αυτά συχνά παρατηρούνται κατά την διάρκεια ενός ισχυρού σεισμού. Στα παρτέρια με γρασίδι επί της Ακτής Κουντουριώτη παρατηρήθηκε ρευστοποίηση, αλλά την στιγμή του σεισμού. Δεν είναι γνωστό αν τα περιστατικά που γνωστοποίησε ο ψαράς οφείλονται σε μικροσεισμικές δονήσεις κοντά στο λιμάνι [μικρότερες από Μ3] οι οποίες οδήγησαν στην εμφάνιση του φαινομένου.

Πριν τον κύριο σεισμό ο Κεραμεικός Κόλπος είχε πέσει σε σεισμικό λήθαργο [δονήσεις μεγαλύτερες  από Μ3] για περίπου δύο μήνες. Αυτό έχει παρατηρηθεί αρκετές φορές στο παρελθόν δηλαδή «χειμερία νάρκη» πριν τον ερχομό του Εγκέλαδου. Το τελευταίο γνωστό συμβάν Μ3 της 22/5/2017 καταγράφηκε στο πιθανό σεισμογόνο ρήγμα Bodrum, 7 χιλιόμετρα από το επίκεντρο του Καρά Αντα και 11 χιλιόμετρα από το λιμάνι. Από τότε σιώπησε προσωρινά το ρήγμα και ξύπνησε με τον προσεισμό Μ2.7 της 21/7/20017 μόλις 21 λεπτά πριν την αποφράδα στιγμή. Όσοι βρίσκονταν κοντά στην ακτή αντιλήφθηκαν τον προσεισμό/ έναυσμα. Μετά το σοκ ακολούθησαν περίπου 1.400 σεισμικές δονήσεις. Λες και κάποιος πάτησε την ουρά του θηρίου και αυτό πετάχτηκε από τη γη.

Κάθε ανεξήγητο φαινόμενο δεν μπορεί να θεωρηθεί ως πρόδρομο ενός ισχυρού σεισμικού επεισοδίου. Ομως η ιστορία του ψαρά είναι άκρως ενδιαφέρουσα. Δεν αποκλείεται να εμπλέκονται μικροσεισμικές δονήσεις ή κάτι άλλο που διαφεύγει της προσοχής. Εάν πρόκειται για πρόδρομη σεισμική ένδειξη ίσως είναι η πρώτη που έχει αναφερθεί και χρήζει περαιτέρω ανάλυσης και βαθύτερης έρευνας.

Γεωδίφης

Πηγές

1.Ιστορία της Νήσου Κω- Βασίλης Χατζηβασιλείου

2.Τοπωνυμικά και ονοματικά της νήσου Κω-Μιχάλης.Ε.Σκανδαλίδης

3.Η Κως μέσα από τα χαρακτικά των Ευρωπαίων Περιηγητών και Χαρτογράφων [15ος-19ος αιώνας]- Αλέκος.Ι.Μαρκογλου

4.Προφορικές μαρτυρίες Ι.Ζήκα, Σ.Χατζηπέτρου,Γ.Σουρασή,Β.Π και Α.Β

​5.Βικιπαίδεια

Η τοποθεσία όπου συνέβη το φαινόμενο που αφηγήθηκε ο ψαράς.

Η κρήνη Κχου του Βακούφ με το τρεχούμενο νερό.

Οι τοποθεσίες όπου αναφέρθηκαν τα περιστατικά καθώς και το επίκεντρο Μ6.6 με τα προσεισμικά συμβάντα Μ3 της 22/5/2017 και Μ2.7 της 21/7/20017.