DNA αποκαλύπτει τα παθογόνα που σκότωσαν τα υποχωρούντα στρατεύματα του Ναπολέοντα

Η υποχώρηση του στρατού του Ναπολέοντα από τη Ρωσία το 1812. ( Άρι Σέφερ ).Το DNA αμφισβητεί τη θεωρία για το τι σκότωσε τις δυνάμεις του Ναπολέοντα.

Όταν ο Ναπολέων και η λεγεώνα των πολυεθνικών στρατιωτών του υποχώρησαν από τη Ρωσία το 1812 αντιμέτωποι με τη μείωση των προμηθειών και τη σφοδρή ρωσική αντίσταση, δεν φαντάζονταν πόσο χειρότερα έμεναν να συμβούν.

Κατά την αποχώρηση από τη Ρωσία, τουλάχιστον οι μισοί από τους 600.000 άνδρες της δύναμης καταστράφηκαν από τις ακραίες συνθήκες του χειμώνα, την πείνα και τις ασθένειες. Μια νέα μελέτη, η οποία δεν έχει ακόμη αξιολογηθεί από ομοτίμους, έχει πλέον εντοπίσει ποια παθογόνα βοήθησαν στην αποδεκάτιση των εξασθενημένων δυνάμεων.

Οι γιατροί της εποχής κατέγραψαν τον τύφο , με συμπτώματα που περιλαμβάνουν πυρετό , πονοκεφάλους και εξανθήματα. Ωστόσο, ο μικροβιολόγος του Πανεπιστημίου Paris Cité, Rémi Barbieri, και οι συνεργάτες του, δεν βρήκαν ίχνη του βακτηρίου Rickettsia prowazekii , το οποίο θα ήταν υπεύθυνο για την ασθένεια.

Αφού εξήγαγαν και ανέλυσαν αρχαίο DNA από τα δόντια 13 στρατιωτών, βρήκαν στοιχεία που αποδεικνύουν ότι οι άνδρες έπασχαν από έναν συνδυασμό παρατυφοειδούς πυρετού που προκαλείται από ένα στέλεχος Salmonella enterica και έναν υποτροπιάζοντα πυρετό που προκαλείται από ένα βακτήριο που ονομάζεται Borrelia recurrentis , το οποίο μεταδίδεται από τις ψείρες του σώματος .

«Αν και δεν είναι απαραίτητα θανατηφόρος, ο υποτροπιάζων πυρετός που μεταδίδεται από ψείρες θα μπορούσε να αποδυναμώσει σημαντικά ένα ήδη εξαντλημένο άτομο», εξηγούν οι ερευνητές στην εργασία τους .

Ο Barbieri και η ομάδα του προειδοποιούν ότι το γεγονός ότι η ανάλυσή τους δεν ανίχνευσε τύφο δεν σημαίνει ότι δεν συνέβαλε στην περιβόητη απώλεια στρατιωτών, καθώς πήραν δείγματα μόνο από 13 άτομα. Πάνω από 3.000 πτώματα βρίσκονται στους ομαδικούς τάφους που βρέθηκαν στο Βίλνιους της Λιθουανίας το 2001.

Άλλοι ερευνητές έχουν επισημάνει ότι αρκετές ασθένειες ταιριάζουν με την ιστορική καταγραφή των συμπτωμάτων, συμπεριλαμβανομένου του τύφου.

Πολλοί από τους άνδρες θάφτηκαν με τις στολές τους και μαζί με άλογα. Η έλλειψη όπλων υποδηλώνει ότι αυτοί οι άνθρωποι δεν πέθαναν στη μάχη, εξηγούν ο Barbieri και η ομάδα του.

«Η ανάλυση ενός μεγαλύτερου αριθμού δειγμάτων θα είναι απαραίτητη για την πλήρη κατανόηση του φάσματος των επιδημικών ασθενειών που επηρέασαν τον ναπολεόντειο στρατό κατά τη διάρκεια της ρωσικής υποχώρησης», γράφουν .

«Λαμβάνοντας υπόψη τα αποτελέσματά μας, ένα λογικό σενάριο για τους θανάτους αυτών των στρατιωτών θα ήταν ένας συνδυασμός κόπωσης, κρύου και αρκετών ασθενειών, συμπεριλαμβανομένου του παρατυφοειδούς πυρετού και του υποτροπιάζοντος πυρετού που μεταδίδεται από ψείρες».

 Γεωδίφης με πλληροφορίες από bioRxiv 

Paratyphoid Fever and Relapsing Fever in 1812 Napoleon’s Devastated Army

Rémi Barbieri, Julien Fumey, Helja Kabral, Christiana Lyn Scheib, Michel Signoli, Caroline Costedoat, Nicolás Rascovan

https://www.sciencealert.com/dna-casts-doubt-over-theory-on-what-killed-napoleons-forces

https://www.biorxiv.org/content/10.1101/2025.07.12.664512v1